Қазақ халқының қолөнері

Слайд 5

Қазақ этнографиясы - қазақ халқының тұрмысын, мәдениетін, тарихын, қоғамдық дамуын және әлеуметтік ерекшеліктерін

зерттейтін ғылым саласы.
Қазақтың дәстүрлі қару-жарағын – «Ер қаруы – бес қаруды» қорғанудың немесе атыс шабыстың құралы ретіңде ғана қарастыру тым жетуіліксіз. Өйткені мұндай ұстанымның ақыры дәстүрлі қару –жарақты түптеп келгенде жеке тұлғалардың батырлардың қарулары дегенге ғана сыйдырады.

Слайд 6

Қазақ этнография залы

Слайд 7

Қазақ этнографиясының музейі

Слайд 8

Қазақ қаруын шын мәнісінде кешенді тұрғыдан алғашқы зертеушілердің бірі қазақтың

тұнғыш ғалымы Ш. Уалиханов болатын. Онын еңбектерінде 18-19 ғғ. Қазақтың суық және от қаруының түрлері, олардың типтері, жасалу технологиясы, қазақ тіліндегі дәстүрлі кәсіби атаулары, олардың қолданылуы, қазақ халқының қару – жарақпен байланысты салттары, ырымдары туралы мәселелер көтерілді, сонымен бірге олардың бітімін, сыртқы ерекшелігін көрсететін.

Слайд 9

Қазақ халқының ұлттық киімдері – киім үлгілері. Этникалық, экономиялық және климаттық жағдайлар ескеріліп,

ежелгі дәстүрлер бойынша тігіледі. Қазақтарда ішкі, сырттық, сулық, бір киер, сәндік және кейбірінде салтанат-ғұрып киімдері болады. Бір киер киім деп қымбат маталардан әшекейлеп тігілген, той-думандарға, жиындарға барғанда, жат елге сапарға шыққанда киетін сәнді киімдерді атаған. Қазақ салтында ер жігіт егеске түсерде, соғысқа барарда киімдердің ең жақсы, таңдаулысын киген.

Слайд 10

Қазақтың ұлттық киімі

Слайд 11

Слайд 12

ҚАЗАҚ ӘЙЕЛДЕРІНІҢ ҰЛТТЫҚ КИІМІ, НЕГІЗІНЕН, КӨЙЛЕК, КИМЕШЕК, ЖАУЛЫҚ, СӘУКЕЛЕ, ЖЕЛЕК,

ТАҚИЯ, КАМЗОЛ, КӘЗЕКЕЙ, КЕБІС-МӘСІ, КӨКІРЕКШЕДЕН ТҰРАДЫ. ӘШЕКЕЙ, АЖАР ЖАҒЫНАН ТӨРТ ТОПҚА АРНАЛЫП ТІГІЛЕДІ. ОЛАР ҚЫЗ КИІМДЕРІ, КЕЛІНШЕК КИІМДЕРІ, ОРТА ЖАСТАҒЫ ӘЙЕЛДЕР МЕН БӘЙБІШЕЛЕРДІҢ КИІМДЕРІ. ҚЫЗ КИІМДЕРІ КЕУДЕЛЕРІ ТАР, ҚЫНАМАЛЫ, ЖАҒА, ЖЕҢ, КЕУДЕСІ, ӨҢІРІ КЕСТЕЛІ, ӘШЕКЕЙЛІ КЕЛСЕ, ЖАС ҰЛҒАЙҒАН САЙЫН НЕҒҰРЛЫМ ЕТЕКТІ, КЕҢ, МОЛ ҚАУСЫРМАЛЫ БОЛА ТҮСЕДІ.
ЕРКЕКТЕР МЕН ӘЙЕЛДЕР БАС КИІМІ ӘР ТҮРЛІЛІГІМЕН ЕРЕКШЕ-ЛЕНДІ. ЕРКЕКТЕРДІҢ ЕЖЕЛДЕН КЕЛЕ ЖАТҚАН ДӘСТҮРЛІ БАС КИІМІ – ҚАЛПАҚ ЖҰҚА АҚ КИІЗДЕН ТІГІЛДІ. БҰЛАРДЫҢ АҚ КИІЗДЕН ТӨБЕСІ БИІК ЕТІЛІП ЖАСАЛҒАНЫ “АҚ ҚАЛПАҚ”, АЛ ЖАЛПАҚ КҮНҚАҒАРЫ ЖОҒАРЫ БҮКТЕЛІП ҚАЙЫРЫЛҒАНЫ “АЙЫР ҚАЛПАҚ” ДЕП АТАЛДЫ. КӨКТЕМ МЕН КҮЗДЕ ҚАЗАҚТАР ДӨҢГЕЛЕК ПІШІНДІ, ТӨБЕСІ БИІК, МІНДЕТТІ ТҮРДЕ АҢ ТЕРІСІМЕН ЖИЕКТЕЛГЕН БӨРІК КИГЕН. ҚЫСТА КИЕТІН БАС КИІМ “ТЫМАҚ” ДЕП АТАЛДЫ.

Слайд 13

Слайд 14

Слайд 15

Слайд 16

Слайд 17

Адам баласы жер бетінде пайда болғаннан бастап ағаш алғаш тұтынған

материалдың бірі болған. Қазіргі ғылыммен техниканың шарықтап өскен заманда біздің күнделікті өмірімізде ағаштың алатын орыны үлкен және маңызды материал. Бұрынғы замандардан - ақ адам баласы ағаштың қасиетін жоғары бағалап, ағашқа табынып келген. Енді, осы ағашты өңдеп - безендіріп, әшекейлейтін шеберлер туралы тоқтала кетсек. Қазақ қолөнер шеберлерінің күнделікті еңбегінің тым ауырлығының бір себебі - олардың басым көпшілігінде жабдықталған арнайы шеберханалардың болмауы.

Слайд 18

Слайд 19

Ағаш
өңдеуді
кәсіп еткен
шеберлерді
халық,
олардың
жасайтын
бұйымдарына

қарай

үйші

ерші

арбашы

ұста

Саз аспапшы

зергер

Слайд 20

Қазақ халқының ағаш ою өнері

Слайд 21

Слайд 22

Слайд 23

Слайд 24

Слайд 25

Слайд 26

Слайд 27

Тері өңдеу кәсіпшілігі қолөнерлердің арасында жетекші орын алған. Қазақтар баяғыдан-ақ

тері илеуді және оны әр түрлі түске бояуды білген, теріге батырма салу, өрнек тігу техникаларын меңгерген.
Қазақ халқының тұрмыс – тіршілігінде, шаруашылық жайында, қолөнер саласында тері өңдеу өнері маңызды орын алады. Себебі, негізгі тіршілік көзі мал шаруашылығы болғандықтан қазақ халқы малдың етін, сүтін азық етсе, терісі мен жүнін киім – кешек тігуге , тұяғы мен мүйізінен, сүйегінен әр түрлі қолөнер бұйымдарын әзірлеген, тіпті, малдың тезегін де тастамай отын ретінде қолданған.

Слайд 28

Әбілхан Қастеев

Слайд 29

Әбілхан Қастеев (1904 —1973 жж.) — қазақтың әйгілі кескіндемешісі, график-суретші, қазақ бейнелеу

өнерінің негізін салушылардың бірі. Туып-өскен жері — Алматы облысына қарасты Жаркент төңірегі. Топырақ бұйырған жері — Алматы қаласы. Қазақстанның халық суретшісі (1944). Қазақстан Суретшілер одағы басқармасының төрағасы (1945-1956).