Badanie i diagnostyka w neurologii

Содержание

Слайд 2

Objawy oponowe. Badanie nerwów czaszkowych. Badania obrazowe OUN. Badania EEG, wideo

Objawy oponowe.
Badanie nerwów czaszkowych.
Badania obrazowe OUN.
Badania EEG, wideo EEG, potencjałów wywołanych

i snu.

Spis treści:

Слайд 3

Objawy oponowe to grupa objawów neurologicznych, występujących w przypadku podrażnienia opon

Objawy oponowe to grupa objawów neurologicznych, występujących w przypadku podrażnienia opon

mózgowo-rdzeniowych. Najczęściej pojawiają się w zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych, zapaleniu mózgu czy w krwotoku podpajęczynówkowym. Mogą towarzyszyć guzom wewnątrzczaszkowym oraz być następstwem urazów mechanicznych.

Objawy oponowe

Слайд 4

SZTYWNOŚĆ KARKU Przy dodatnim (patologia) objawie oponowym bierne lub czynne przygięcie

SZTYWNOŚĆ KARKU
Przy dodatnim (patologia) objawie oponowym bierne lub czynne przygięcie głowy

do klatki piersiowej jest w różnym stopniu utrudnione a niekiedy całkowicie niemożliwe.
Ujemny objaw jest fizjologiczny.
Sztywność karku jako objaw oponowy jest obecny u 30% dorosłych z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych.

Objawy oponowe

Слайд 5

OBJAW KERNIGA Badany jest u pacjenta leżącego na plecach. Kończynę dolną,

OBJAW KERNIGA
Badany jest u pacjenta leżącego na plecach. Kończynę dolną, zgiętą

pod kątem prostym w stawie kolanowym i biodrowym, badający stara się wyprostować w stawie kolanowym. Jeśli objaw Kerniga jest dodatni, to podczas tego ruchu wyczuwalny jest opór, a następnie dochodzi do odruchowego zgięcia kończyny dolnej w kolanie. Objaw ten można wywołać także w ten sposób, że kończynę dolną wyprostowaną w stawie kolanowym i biodrowym próbuje się unieść – podczas tego ruchu następuje opór i zgięcie w stawie kolanowym. Objaw Kerniga obecny u 5% dorosłych z zapaleniem opon mózgowo rdzeniowych.

Objawy oponowe

Слайд 6

OBJAW BRUDZIŃSKIEGO górny (karkowy) - jest możliwy do stwierdzenia podczas badania

OBJAW BRUDZIŃSKIEGO
górny (karkowy) -  jest możliwy do stwierdzenia podczas badania sztywności

karku. Przy biernym zgięciu głowy następuje odruchowe zgięcie kończyn w stawach biodrowych i kolanowych.
dolny (łonowy) - zgięcie w stawach kolanowych i biodrowych przy ucisku na spojenie łonowe.

Objawy oponowe

Слайд 7

OBJAW BRUDZIŃSKIEGO policzkowy - ucisk na policzek poniżej kości jarzmowej powoduje

OBJAW BRUDZIŃSKIEGO
policzkowy - ucisk na policzek poniżej kości jarzmowej powoduje uniesienie

przedramion i ich zgięcie. Najczęściej występuje u dzieci z zapaleniem opon mózgowo – rdzeniowych wywołanym przez prątka gruźlicy.
Objaw Brudzińskiego obecny jest u 5% dorosłych z zapaleniem opon mózgowo – rdzeniowych.

Objawy oponowe

Слайд 8

OBJAW AMOSSA (objaw trójnoga) Przy próbie sadzania chory podpiera się o

OBJAW AMOSSA (objaw trójnoga)
Przy próbie sadzania chory podpiera się o

wyprostowane kończyny górne, rozstawione na boki i ku tyłowi. Objaw ten występuje zapaleniu opon mózgowo – rdzeniowych oraz w postaci porażennej choroby Heinego – Medina.

Objawy oponowe

Слайд 9

OPISTOTONUS (z gr. ópisthen „z tyłu, na tyle” i tónos „naprężenie”)

OPISTOTONUS
(z gr. ópisthen „z tyłu, na tyle” i tónos „naprężenie”)
Objaw polegający

na sztywnieniu kręgosłupa i wygięciu go łukowato ku tyłowi z głową odgiętą do tyłu.
Jedyną przyczyną jest TĘŻEC wywołany przez laseczkę tężca podczas której występuje nadmierny skurcz wszystkich mięśni. Najsilniejszymi mięśniami są mięsnie grzbietu stąd pacjent wygięty jest łukowato do tyłu.
Nadmierny objaw może spowodować zmiażdżenie kręgów.

Objawy oponowe

Слайд 10

Opistotonus u pacjenta z tężcem

Opistotonus u pacjenta z tężcem

Слайд 11

OBJAW HERMANA (objaw karkowo – paluchowy) Dodatni objaw występuje, gdy podczas

OBJAW HERMANA
(objaw karkowo – paluchowy)
Dodatni objaw występuje, gdy podczas biernego przyginania

brody pacjenta do klatki piersiowej dochodzi do zgięcia grzbietowego palucha.
Występuje częściej w gruźliczym zapaleniu opon mózgowo – rdzeniowych. Objaw opisał w roku 1949 polski neurolog Eufemiusz Herman.
Objawem Hermana określa się również (rzadko) objaw podążania kończyny niedowładnej, występujący najczęściej u chorych z niedowładem połowiczym i utratą przytomności. Polega on na mimowolnej abdukcji kończyny niedowładnej podczas odwodzenia kończyny zdrowej.

Objawy oponowe

Слайд 12

OBJAW FLATAUA to wspólna nazwa dwóch objawów oponowych. Objawy te mogą

OBJAW FLATAUA
to wspólna nazwa dwóch objawów oponowych. Objawy te mogą być

dodatnie przy wzmożonym ciśnieniu śródczaszkowym oraz przy zapaleniu opon mózgowo – rdzeniowych. Zostały opisane przez polskiego neurologa Edwarda Flataua.
Objaw Flataua górny (karkowo – mydriatyczny) przy biernym pochyleniu głowy do przodu następuje rozszerzenie źrenic.

Objawy oponowe

Слайд 13

OBJAW FLATAUA Objaw Flataua dolny (erekcyjny) – u małych chłopców przy

OBJAW FLATAUA
Objaw Flataua dolny (erekcyjny) – u małych chłopców przy kilkukrotnym

pochyleniu tułowia ku przodowi pojawia się erekcja prącia. Objaw ten obserwowany jest w gruźliczym zapaleniu opon mózgowo – rdzeniowych.

Objawy oponowe

Слайд 14

OBJAW WEILA – EDELMANA Objaw charakterystyczny dla zapalenia opon mózgowo –

OBJAW WEILA – EDELMANA
Objaw charakterystyczny dla zapalenia opon mózgowo – rdzeniowych,

szczególnie przebiegającego z obrzękiem mózgu.
W czasie wywołania objawu KERNIGA dolnego stwierdza się grzbietowe zgięcie palucha tak jak w objawie Babińskiego.

Objawy oponowe

Слайд 15

BOLESNOŚĆ UCISKOWA GAŁEK OCZNYCH Jeden z najszybciej pojawiających się objawów oponowych

BOLESNOŚĆ UCISKOWA GAŁEK OCZNYCH
Jeden z najszybciej pojawiających się objawów oponowych polegający

na widocznej reakcji bólowej wskutek lekkiego nacisku skierowanego od góry na gałki oczne przy zamkniętych powiekach. Fizjologicznie tego objawu nie powinno się obserwować.
Towarzyszy podrażnieniu opon mózgowo –rdzeniowych.

Objawy oponowe.

Слайд 16

Dotykiem z lekkim uciskiem lub opukiwaniem sprawdza się, czy nie ma

Dotykiem z lekkim uciskiem lub opukiwaniem sprawdza się, czy nie ma

bolesności lub wyjątkowej tkliwości czaszki w okolicy czołowej, ciemieniowej i potylicznej. Tym sposobem sprawdza się również okolice skroniowe oraz okolice uszu. Wymagana jest duża wiedza anatomiczna na temat przebiegu nerwów czaszkowych.
Objawy uszkodzenia nerwów czaszkowych mogą być wynikiem między innymi uszkodzeniem jądra danego nerwu, uszkodzeniami w obrębie nerwu, uogólnionych procesów chorobowych dotyczących nerwów lub mięśni, a także zmianami w obrębie szlaków prowadzących do kory oraz z kory mózgu, międzymózgowia, móżdżku lub innych części pnia mózgu.

Badanie nerwów czaszkowych.

Слайд 17

Nerw węchowy odpowiada za zdolność do odczuwania zapachów. Utrata tej zdolności

Nerw węchowy odpowiada za zdolność do odczuwania zapachów. Utrata tej zdolności

spowodowana jest uszkodzeniem nerwu I.
Badanie jest niezwykle proste. Zadaniem pacjenta jest bowiem prawidłowe rozpoznanie kilku wonnych zapachów wydobywających się z podawanych mu buteleczek. Ważne, aby pamiętać, że każdy nerw badamy oddzielnie zatykając palcem drugi otwór nosa.
Jeśli pacjent zupełnie nie rozróżnia i nie odczuwa zapachów mówimy o anosmii, z kolei jeśli czynność ta jest jedynie upośledzona, mamy problem z hyposomią. Hypersomia to nadwrażliwość na zapachy.

I – nerw węchowy

Слайд 18

Ten nerw odpowiada za prawidłowe widzenie. Jego uszkodzenie powoduje zaburzenia reakcji

Ten nerw odpowiada za prawidłowe widzenie. Jego uszkodzenie powoduje zaburzenia reakcji

i kształtu źrenic, refrakcji, zaburzenia pola widzenia, podwójne widzenie lub niedowidzenie połowicze.
Nerw bada się głównie okulistycznie. Sprawdza się kształt i reakcję źrenic na bodźce zewnętrzne, np. światło, ostrość wzroku, pole widzenia oraz ogląda dno oka. Istnieje również tak zwana metoda orientacyjna, która polega na namalowaniu poziomej linii o długości około 20 cm. Chory zamyka jedno oko i stara się podzielić linię na dwie równe części.

II – nerw wzrokowy

Слайд 19

Jak sama nazwa wskazuje – nerw III odpowiada za ruchy gałek

Jak sama nazwa wskazuje – nerw III odpowiada za ruchy gałek

ocznych, unerwia mięsień prosty górny, dolny i środkowy. Jego uszkodzenie powoduje zeza, problemy z poruszaniem gałkami ocznymi lub podwójne widzenie.
Nerw bloczkowy odpowiada głównie za ruchy gałek ocznych oraz unerwia mięsień skośny górny. Wszelkie patologie objawiają się podobnie jak w przypadku poprzedniego nerwu.

III – nerw okoruchowy IV – nerw bloczkowy

Слайд 20

Nerw V odpowiada za unerwienie praktycznie całej twarzy, ponieważ wypuszcza 3

Nerw V odpowiada za unerwienie praktycznie całej twarzy, ponieważ wypuszcza 3

gałązki. Pierwsza dochodzi do oczu, druga do szczęki, natomiast trzecia do żuchwy. Nerw ten zaopatruje ruchowo mięśnie żwacze. Uszkodzenia powodują utratę czucia dotyku, bólu i temperatury na unerwianym obszarze, nerwoból oraz osłabienie zaciskania i rozwierania szczęk.
Badanie czucia na twarzy uzależnione jest od tego, czy sprawdzamy ból, temperaturę czy dotyk. Dotyk bada się za pomocą kłębka waty, ból za pomocą szpilki, natomiast temperaturę za pomocą probówek z ciepłą i zimną wodą.

V – nerw trójdzielny

Слайд 21

Odpowiada przede wszystkim za ruchy gałek ocznych, ponieważ unerwia mięsień prosty

Odpowiada przede wszystkim za ruchy gałek ocznych, ponieważ unerwia mięsień prosty

zewnętrzny. W przypadku urazu tego nerwu dochodzi do podwójnego widzenia lub ograniczenia ruchów gałek ocznych w kierunku dobocznym.

VI – nerw odwodzący

Слайд 22

Wszystkie wymienione nerwy sprawdza się w ten sam sposób. Podczas badania

Wszystkie wymienione nerwy sprawdza się w ten sam sposób. Podczas badania

pacjentowi nakazuje się naprzemienne otwieranie i zamykanie ust, zaciskanie zębów oraz sprawdza się odruch rogówkowy. W warunkach prawidłowych szpary powiek powinny być równe, natomiast ruchy gałek ocznych są skojarzone. Nie jest możliwe świadome poruszanie wyłącznie jednym okiem.
Do pozostałych badań zalicza się sprawdzanie odruchu źrenic na akomodację i konwergencję oraz reakcję źrenic na światło.

Badanie nerwów czaszkowych: III, IV, VI.

Слайд 23

Zaopatruje mięśnie górnej, środkowej i dolnej części twarzy. Porażenie tego nerwu

Zaopatruje mięśnie górnej, środkowej i dolnej części twarzy. Porażenie tego nerwu

jest bardzo częste, objawia się asymetrią twarzy, głównie czoła, fałdów nosowo-wargowych oraz ust.
Uszkodzenia nerwu twarzowego zwykle widoczne są gołym okiem. Aby je potwierdzić, nakazuje się pacjentowi wykonanie następujących czynności: marszczenie czoła, gwizdanie, szczerzenie zębów. Ruch po obu stronach twarzy powinien być symetryczny.

VII – nerw twarzowy

Слайд 24

Uszkodzenie nerwu VIII powoduje głuchotę, niedosłuch, oczopląs, a nawet zaburzenia równowagi.

Uszkodzenie nerwu VIII powoduje głuchotę, niedosłuch, oczopląs, a nawet zaburzenia równowagi.
Badanie

słuchu opiera się na szeptaniu do pacjenta wybranych, prostych fraz, które ten następnie musi dokładnie powtórzyć. W warunkach fizjologicznych szept słyszalny jest z odległości około 6-7 metrów.
Równowagę bada się wykorzystując liczne testy, m.in. próbę Romberga lub test chodu tandemowego. Dobrym testem równowagi w przypadku uszkodzenia nerwu VIII jest także naprzemienny chód na palcach stóp i piętach. Jest on wówczas niepewny, a pacjent pochyla się w stronę uszkodzenia.

VIII – nerw przedsionkowo-ślimakowy

Слайд 25

Unerwia czuciowo część języka, gardło i ślinianki przyuszne. Jedynie niewielką część

Unerwia czuciowo część języka, gardło i ślinianki przyuszne. Jedynie niewielką część

włókien stanowią włókna ruchowe przeznaczone dla mięśni gardła.

IX – językowo-gardłowy

Слайд 26

Nerw błędny w obrębie głowy między innymi unerwia ucho wewnętrzne oraz

Nerw błędny w obrębie głowy między innymi unerwia ucho wewnętrzne oraz

zewnętrzne. Patrząc bardziej obszernie, jest on najdłuższym nerwem czaszkowym, unerwia ruchowo mięśnie podniebienia, gardła, krtani. Należy do autonomicznego układu nerwowego (części parasympatycznej) i unerwia tym samym wszystkie narządy klatki piersiowej i jamy brzusznej.

X – błędny

Слайд 27

Nerwy te można sprawdzić oglądając gardło. Wystarczy przycisnąć język szpatułką i

Nerwy te można sprawdzić oglądając gardło. Wystarczy przycisnąć język szpatułką i

skupić uwagę na łukach podniebiennych. Pacjent wydaje z siebie dźwięk wymawiając przedłużone “A”. W przypadku uszkodzenia któregoś z wymienionych nerwów zauważa się niższe ustawienie łuku podniebiennego po stronie niedowładu. Dodatkowo nie unosi się on podczas fonacji.
Bada się również smak, kolejno: słodki, słony i gorzki.

Badanie nerwów czaszkowych: IX i X.

Слайд 28

Jest nerwem ruchowym. Jego uszkodzenie może wiązać się z zanikiem mięśnia

Jest nerwem ruchowym. Jego uszkodzenie może wiązać się z zanikiem mięśnia

mostkowo-obojczykowo-sutkowego. Chory nie jest w stanie wykonać ruchu wzruszania ramionami. Sprawdza się również siłę mięśniową mięśnia czworobocznego.
Obwodowe porażenie nerwu dodatkowego objawia się osłabieniem lub niedowładem mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego po tej samej stronie i mięśnia czworobocznego po stronie przeciwnej.

XI – dodatkowy

Слайд 29

Unerwia ruchowo wewnętrzne mięśnie języka, odpowiada więc za jego ruchy. Podczas

Unerwia ruchowo wewnętrzne mięśnie języka, odpowiada więc za jego ruchy.
Podczas badania

języka sprawdza się, czy przy wysuwaniu go z jamy ustnej nie zbacza w lewo bądź w prawo, czy występują drgania pęczkowe oraz czy pacjent jest w stanie wysunąć język do brody. Siłę mięśniową języka bada się nakazując pacjentowi wypychać nim policzek.

XII – podjęzykowy

Слайд 30

Jednym z badań obrazowych OUN jest tomografia komputerowa. Jest to badanie

Jednym z badań obrazowych OUN jest tomografia komputerowa. Jest to badanie radiologiczne,

ukazujące obraz układu nerwowego, głównie mózgu i rdzenia kręgowego, szczególnie zalecane w przypadku urazów, guzów, krwiaków, dużych malformacji i tętniaków.
Drugim badaniem, które jest najlepszą metodą szczególnie dla oceny tylnego dołu czaszki, istoty białej mózgu, nerwów czaszkowych i rdzenia kręgowego odcinka szyjnego, jest rezonans magnetyczny. Przeciwwskazaniem do wykonania tego badania jest wyłącznie sytuacja, kiedy u pacjenta występują metalowe elementy w organizmie lub klaustrofobia.

Badania obrazowe OUN

Слайд 31

Rzadziej wykonywanym badaniem jest SPECT - jest to tomografia emisyjna pojedynczego

Rzadziej wykonywanym badaniem jest SPECT - jest to tomografia emisyjna pojedynczego fotonu, która

w wyniku podania izotopu pozwala ocenić ostre niedokrwienie mózgu i ogniska padaczkowe, daje również charakterystyczny obraz w chorobie Alzheimera.
Pozytronowa tomografia emisyjna PET wykonuje się w padaczce i chorobie Alzheimera, a głównie w diagnostyce onkologicznej - diagnostyce rozsiewu nowotworów.

Badania obrazowe OUN

Слайд 32

Tradycyjnym badaniem jest rentgen czaszki i kręgosłupa, który dobrze pokazuje zmiany

Tradycyjnym badaniem jest rentgen czaszki i kręgosłupa, który dobrze pokazuje zmiany pourazowe,

czasami stosowany jest też w nowotworach, wadach wrodzonych czaski i kręgosłupa oraz w wadach postawy i skrzywieniach kręgosłupa.
Badaniem stosowanym u niemowląt jest USG przezciemiączkowe wykonywane po urazach głowy, powikłanych porodach lub w przypadku wodogłowia.

Badania obrazowe OUN

Слайд 33

Aby ocenić zaburzenia przepływu w tętnicach szyjnych, kręgowych i wewnątrzczaszkowych wykonuje

Aby ocenić zaburzenia przepływu w tętnicach szyjnych, kręgowych i wewnątrzczaszkowych wykonuje

się USG Dopplerowskie.
Cyfrową angiografię subtrakcyjną DSA wykonujemy w krwawieniu podpajęczynówkowym, w przypadku podejrzenia tętniaków, w malformacji tętniczo-żylnych i innych drobnych zmianach naczyniowych w mózgu.

Badania obrazowe OUN

Слайд 34

BADANIE ZABURZEŃ ODDYCHANIA W CZASIE SNU. Jest to badanie wykonywane w

BADANIE ZABURZEŃ ODDYCHANIA W CZASIE SNU.
Jest to badanie wykonywane w celu

wstępnego potwierdzenia/wykluczenia bezdechu sennego. Obejmuje ocenę parametrów układu krążenia oddechowego, utlenowania krwi, chrapania. Nie jest wykonywana ocena stadiów snu.

Badania EEG, wideo EEG, potencjałów wywołanych i snu.

Слайд 35

WIELOKROTNY TEST LATENCJI SNU (MSLT) Jest to badanie wykonywane w diagnostyce

WIELOKROTNY TEST LATENCJI SNU (MSLT)
Jest to badanie wykonywane w diagnostyce nadmiernej

senności w ciągu dnia. Polega ono na rejestracji szybkości zasypiania/ czynności mózgu podczas pięciu drzemek, zaplanowanych co 2 godziny w ciągu dnia.
TEST UTRZYMANIA CZUWANIA (MWT)
Jest to badanie stosowane do pomiaru jakości czuwania w ciągu dnia. Badanie składa się z czterech 40-minutowych testów, które osoba badana spędza w wygodnym fotelu, w ciemnym cichym pomieszczeniu. Podczas każdego testu rejestrowana jest czynność bioelektryczna mózgu (EEG). Wykonanie testu utrzymania czuwania wskazane jest u osób, które skarżą się na nadmierną senność, a wykonują pracę wymagającą pozostawania czujnym.
Слайд 36

AKTYGRAFIA Jest to badanie polegające na rejestrowaniu aktywności ruchowej w celu

AKTYGRAFIA
Jest to badanie polegające na rejestrowaniu aktywności ruchowej w celu oceny

ruchów kończyn podczas snu, oceny czasu snu, oceny rytmu sen-czuwanie.
WIDEO-EEG (DIAGNOSTYKA PADACZKI)
Jest to badanie EEG z dodatkową rejestracją wideometryczną. Badanie jest szczególnie przydatne w diagnostyce różnicowej padaczki. Badanie trwa 12 godzin.
Слайд 37

BADANIE EEG PO BEZSENNEJ NOCY Badanie EEG wykonywane po nieprzespanej nocy,

BADANIE EEG PO BEZSENNEJ NOCY
Badanie EEG wykonywane po nieprzespanej nocy, podczas

którego rejestruje się czynność bioelektryczną mózgu podczas czuwania, senności i snu. Badanie wykonuje się głównie w diagnostyce padaczki.
WZROKOWE POTENCJAŁY WYWOŁYWANE VEP
Badanie polega na rejestracji potencjałów elektrycznych znad kory wzrokowej podczas stymulacji bodźcem wzrokowym. Badanie jest szczególnie przydatne w diagnostyce stwardnienia rozsianego i niektórych retinopatii
Слайд 38

SŁUCHOWE POTENCJAŁY WYWOŁANE PNIA MÓZGU BAEP Badanie polega na rejestracji potencjałów

SŁUCHOWE POTENCJAŁY WYWOŁANE PNIA MÓZGU BAEP
Badanie polega na rejestracji potencjałów elektrycznych

wywołanych bodźcem słuchowym. Jest obiektywną metodą diagnostyczną, pozwalającą na ocenę progu słyszenia i różnicowanie zaburzeń słuchu