Балқаш проблемасы

Август 4, 2022

Главная
Разное
Балқаш проблемасы

Содержание

2. Балқаш – Қазақстанның – Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы тұйық көл. Аумағы жөнінен Каспий – Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы тұйық көл.
3. 1920 жылдан бастап Балқаш көлін кешенді зерттеу басталды, көптеген экспедициялар ұйымдастырылды. Балқаш көлі алабындағы табиғи ресурстарды
5. 1970 –1985 жылдардағы Балқаш көліне құятын өзендер суының жалпы ағымы 14,9 км³-ден 11,8 км³-ге кеміді. Көл
6. Қапшағай су қоймасы
7. Балқаштың батыс бөлігіне Іле (жер бетімен келетін судың 78,2%-ын береді), шығыс бөлігіне Қаратал (15,1%), Лепсі (5,4%),
9. Көлдің оңтүстік жағалауындағы балықтардың уылдырық шашу аймағы түгелдей жойылып, атыраудағы 15 көл жүйелерінен тек 4 –
11. Балқаш металлургия кәсіпорындарының өндіріс қалдықтарының әсерінен суда ауыр металдар (мыс, мырыш, қорғасын, кадмий, т.б.) мен күкірт
12. Балқаш көлі маңындағы Үлкен кенді атом электрстанциясы
13. Қазіргі кезде көлдің табиғи орнықтылығын сақтап қалуға бағытталған нақты шаралар белгіленді, олардың біразы жүзеге асырылып, көл
15. 1970 – 90 жылдары Қазақстан Ғылым академиясының институттары, Қазақ балық шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты, Қазақ гидрометеорология ғылыми-зерттеу
16. 1999 жылы «Балқаш көлін құтқару, оның бүгіні мен болашаға» атты халықаралық дейгейде экологиялық форум өтті. Онда
19. Скачать презентацию

Слайд 2

Балқаш – Қазақстанның – Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы тұйық көл. Аумағы жөнінен Каспий – Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы тұйық көл. Аумағы жөнінен Каспий, Арал теңіздерінен кейінгі

үшінші орында.

Слайд 3

1920 жылдан бастап Балқаш көлін кешенді зерттеу басталды, көптеген экспедициялар

ұйымдастырылды. Балқаш көлі алабындағы табиғи ресурстарды (әсіресе, су қорларын) тиімсіз пайдаланудың нәтижесінде Қазақстанның оңтүстік-шығыс аймағында 20 ғасырдың аяғында қалыптасқан табиғи, әлеуметтік және экономикалық жағдай. Оны негізгі 2 себеп тудырды. 1 )Қапшағай су электр стансасының салынуына байланысты (1970) Іле өзені арнасының бөгелуі. 2)Балқаш алабын тиімсіз игеруден 1970-1985 жылдары көлге құятын өзендер суының көлемі азайып кетті.
Оған дейін Балқаш көлінің экологиялық тепе-теңдігін көлге құятын өзендер суы мен көл айдынынан буланған ылғал мөлшерінің тұрақтылығы қамтамасыз ететін.

Слайд 4

Слайд 5

1970 –1985 жылдардағы Балқаш көліне құятын өзендер суының жалпы

ағымы 14,9 км³-ден 11,8 км³-ге кеміді. Көл алабынан алынатын су мөлшері жылына 7,0 – 8,0 км³-ге дейін өсті, оның 6,5 км³ суы егін суғаруға, Қапшағай және басқа да бөгендерді толтыруға жұмсалды. Булануға кететін шығыны жылына 2,0 км³-ге жетті. Осы себептерден 1970 жылдан су деңгейі күрт төмендеді. Қапшағай су электр стансасынан төмен қарай өзен тасындылары (судағы қатты заттар) тоқтап, олар толығымен Қапшағай бөгенінде шөгетін болды. 1986 жылдың аяғында Балқаш көліне құятын Іле өзенінің тармақтарынан Шұбарқұнан, Иір, Базарбай және Қалғаніле ғана қалды. Су шығымының 90%-ы тек Иір тармағымен қосылған Қоғалы тармағына жинақталып, бір арнаға айналды. Кезінде суы арнасына сыймай жататын Жиделі тармағы шөгіндіге тола бастады.

Слайд 6

Қапшағай су қоймасы

Слайд 7

Балқаштың батыс бөлігіне Іле (жер бетімен келетін судың 78,2%-ын

береді), шығыс бөлігіне Қаратал (15,1%), Лепсі (5,4%), Ақсу (0,43%) өзендері құяды. Солтүстіктен ағатын Аягөз, Бақанас, Тоқырауын, Жәмші, Мойынты, т.б. өзендер әдетте көлге жетпей сарқылады.

Слайд 8

Слайд 9

Көлдің оңтүстік жағалауындағы балықтардың уылдырық шашу аймағы түгелдей жойылып, атыраудағы

15 көл жүйелерінен тек 4 – 5-еуі ғана қалды. Осының салдарынан жыл сайын ауланатын балық мөлшері 17 – 18 мың тоннадан 10 – 11 мың тоннаға дейін төмендеп, балық сапасы да нашарлады. Мысалы, бұрын негізінен сазан ауланатын болса, кейін ауланатын балықтың 90%-ын табан, жайын, көксерке, т.б. құрады. Ал аты әйгілі көкбас, Балқаш қарабалығы 1970 жылдан бері кездеспейтін болды. 1980 жылдан бастап көлдегі балықтар судағы пестицидтер мөлшерінің көбеюінен жаппай фибриалды саркома (қатерлі ісік жаралары) кеселімен ауыра бастады. Көл суының минералдығы күрт өсті.

Слайд 10

Слайд 11

Балқаш металлургия кәсіпорындарының өндіріс қалдықтарының әсерінен суда ауыр металдар (мыс,

мырыш, қорғасын, кадмий, т.б.) мен күкірт оксидтерінің мөлшері көбейді.Өлкеде табиғи,әлеуметтік және экономикалық жағдайы асқына түсті Балқаш алабынан атмосфераға түсетін әр түрлі газдардың көлемі жылына 250 мың тоннаға жетті. Бұл газдар көл бетінен буланған ылғалмен қосылып, жерге қайтадан қышқыл жаңбыр болып жауады.

Слайд 12

Балқаш көлі маңындағы Үлкен кенді атом электрстанциясы

Слайд 13

Қазіргі кезде көлдің табиғи орнықтылығын сақтап қалуға бағытталған нақты шаралар

белгіленді, олардың біразы жүзеге асырылып, көл деңгейінің құлдырауы тоқтады.

Слайд 14

Слайд 15

1970 – 90 жылдары Қазақстан Ғылым академиясының институттары, Қазақ балық

шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты, Қазақ гидрометеорология ғылыми-зерттеу институты, бірнеше жобалау институттары, т.б. айналысты.

Слайд 16

1999 жылы «Балқаш көлін құтқару, оның бүгіні мен болашаға» атты

халықаралық дейгейде экологиялық форум өтті. Онда Балқаш көлін құтқару мәселелері қаралып, нақты шешімдер қабылданды.
Оның негіздері:
Іле өзені бойындағы өндіріс орындарында суды тиімді пайдалануды реттеу.
Қапшағай суқоймасынан Балқашқа жіберілетін судың үлесін тұрақтандыру.
Алқада және Шарын массивтеріндегі күріш алқаптарын азайту.
Жер асты суларын пайдалануды жүзеге асыру.
Суармалы жерлердің көлемін шектеу.

Слайд 17