Содержание
- 2. Қалқанша бездің жұмысын, оның адам организмінде атқаратын ролін, қалқанша бездің өзгеруінен болатын эндемиялық зоб(жергілікті жемсау) ауруының
- 3. Қалқанша без (glandula thyroidea, лат.glandula - без, гр.thyreos —қалқан) - шеткі ішкі секреция безі. Адам ағзасындағы
- 4. Қалқанша безден бөлінетін гормондар жетіспесе, адам микседема (грекше «myxa» - шырыш және «oidema» - ісіну) ауруына
- 5. Егер ішетін су мен тағамда йод жетіспесе, адам іспебұғақ (эндемиялык зоб) ауруымен ауырады (18, ә-сурет). Мұндай
- 6. Зобтың бір атауы-«жемсау». Зоб ауруы қалқанша безінің ұлғаюынан пайда болады. Қалқанша безі адамдарда кеңірсіктің алдыңғы қабатында
- 7. Зоб ауруы көп тараған аймақта тұратын адамдардың барлығы ішіп-жемінде йодталған тұзды қолданулары қажет. Бүл зобтан алдын-ала
- 8. 0 – дәрежелі ұлғаюы – қалқан безін қолмен сипап қарағанда болар-болмас қана білінеді, әйтпесе тіпті білінбейді.
- 9. 1) ағзада зат алмасу 30-40%-ға дейін бәсеңдейді, әсіресе нәруыз алмасуы бұзылады; 2) терінің астына су жиналады,
- 11. 1. Жалпы денсаулық сақтау жұмыстарын жүргізу; 2. Адам ағзасына қажетті йод мөлшерін азайтпау керек (ас тұзын,
- 12. Жергілікті жемсауды алдын алуда йодтың маңызы өте зор.Бұл әдіс ауру таралған барлық жерлерде үздіксіз жүргізіліп отыру
- 13. 1.Сондай-ақ бұл ауру түрін халықтық медицина жолымен емдеуге де болады. Жемсау ауруының алғашқы сатысында еменқабығы (кора
- 15. Скачать презентацию
Қалқанша бездің жұмысын, оның адам организмінде атқаратын ролін, қалқанша бездің
Қалқанша бездің жұмысын, оның адам организмінде атқаратын ролін, қалқанша бездің
Мақсаты
Қалқанша без (glandula thyroidea, лат.glandula - без, гр.thyreos —қалқан) - шеткі
Қалқанша без (glandula thyroidea, лат.glandula - без, гр.thyreos —қалқан) - шеткі
Расында да бұл без организмді оған қауіп төндіретін әртүрлі сыртқы «жаулардан» қырағылықпен қорғап тұрады. Егер де осы «қалқанның» бір жері шытынап тесілер болса, онда адамның бүкіл ағзасына қауіп төнді дей берініз.
Қалқанша безден бөлінетін гормондар жетіспесе, адам микседема (грекше «myxa» - шырыш
Қалқанша безден бөлінетін гормондар жетіспесе, адам микседема (грекше «myxa» - шырыш
Аурудың белгілері:
1) ағзада зат алмасу 30-40%-ға дейін бәсеңдейді, әсіресе нәруыз алмасуы бұзылады;
2) терінің астына су жиналады, тері құрғап, дене ісінеді;
3) дене температурасы төмендейді;
4) жүрек соғысы баяулайды;
5) қозғалысы бәсеңдеп, ойлау қабілеті нашарлайды; шашы түсіп, сирейді.
Ауруды тироксин гормонымен емдейді. Тироксин гормонының синтезделуі ағзада йодтың болуына байланысты. Адам йодты, йодты калий, йодты натрий түрінде тағаммен қабылдайды. Адам денесінде 30-50 мг йод болса, соның, шамамен 15 мг қалқанша безде кездеседі.
Егер ішетін су мен тағамда йод жетіспесе, адам іспебұғақ (эндемиялык зоб) ауруымен ауырады
Егер ішетін су мен тағамда йод жетіспесе, адам іспебұғақ (эндемиялык зоб) ауруымен ауырады
Аурудың белгісі. Қалканша бездің ұлпалары өсіп, ұлғайып, салмағы 1 кг-ға дейін жетеді, сон-дыктан оны алкым ісуі дейді. Бұл ауруды емдеу және болдырмау үшін ас тұзына йод (100 кг ас тұзына 2,5 г йодты калий тұзы) қосады. Балабакша мен мектептерде балаларға дәрі береді. Дәрінің бір түйірінің құрамында 1 мг йодты калий бар.
Қалқанша безден гормон көп бөлінсе, денеде зат алмасу күшейеді; жүрек соғуы жиілейді; қан қысымы көтеріліп, жүйке жүйесінің қозуы артады; тамақты көп ішкенмен салмақ қоспай, керісінше арықтайды. Тез ашуланады және терлегіш болады. Көздері бадырайьш, шарасынаналға қарай шығып тұрады. Мұндай ауруды бадырақ көз немесе базедов ауруы дейді. Бұл ауруды неміс дөрігері К. А. Базедов сипаттап жазған.
Ауруды емдеп жазу үшін қалқанша бездің кішкене бөлігін кесіп алып тастайды. Жеке жасушаларын жою үшін рентген сәулесімен де емдейді
Тироксин — гормонның түзілуі мен бөлінуін гипофиздің алдыңғы бөлігінен бөлшетін гормондар реттейді. Қанда тироксиннің концентрациясы қалыпты деңгейде болтан кезде, гипофизден бөлінетін гормонный мөлшері азаяды. Бұл тироксиннің қалыпты деңгейде болуына көмектеседі.
Зобтың бір атауы-«жемсау». Зоб ауруы қалқанша безінің ұлғаюынан пайда болады.
Зобтың бір атауы-«жемсау». Зоб ауруы қалқанша безінің ұлғаюынан пайда болады.
Зоб ауруы көп тараған аймақта тұратын адамдардың барлығы ішіп-жемінде йодталған тұзды
Зоб ауруы көп тараған аймақта тұратын адамдардың барлығы ішіп-жемінде йодталған тұзды
Зобты қалайша алдын алып емдеп жазуға және кретинизмді қайтіп болдырмауға болады:
0 – дәрежелі ұлғаюы – қалқан безін қолмен сипап қарағанда болар-болмас
0 – дәрежелі ұлғаюы – қалқан безін қолмен сипап қарағанда болар-болмас
1 – дәрежелі қалқан безі – әсіресе алдыңғы жіңішке жағынан, қолға анық білініп тұрады.
2 – дәрежелі – қалқан безі қолға жақсы білінеді, жай қарағанда да байқалып тұрады, әсіресе, жұтынған кезде немесе тамақ жегенде.
3 – дәрежелі – қалқан безі жұтынбаса да, айқын көрініп тұрады, бұл кезде адам «жуан мойын» бола бастайды.
4 – дәрежелі – мойынның сырт келбеті өзгереді, бұғақтық ұра қашықтан көрінеді.
5 – дәрежелі – қалқан без өте үлкен болып өседі және көбінесе буылтық-буылтық болып көрініп тұрады
Қалқанша безінің ұлғаю дәрежесі:
1) ағзада зат алмасу 30-40%-ға дейін бәсеңдейді, әсіресе нәруыз алмасуы бұзылады;
2)
1) ағзада зат алмасу 30-40%-ға дейін бәсеңдейді, әсіресе нәруыз алмасуы бұзылады;
2)
3) дене температурасы төмендейді;
4) жүрек соғысы баяулайды;
5) қозғалысы бәсеңдеп, ойлау қабілеті нашарлайды; шашы түсіп, сирейді.
Аурудың белгілері:
1. Жалпы денсаулық сақтау жұмыстарын жүргізу;
2. Адам ағзасына қажетті йод мөлшерін
1. Жалпы денсаулық сақтау жұмыстарын жүргізу;
2. Адам ағзасына қажетті йод мөлшерін
3. Эндемиялық жемсау науқасын дәрі-дәрмекпен және хирургиялық жолдармен емдеу.
Аурудан сақтану жолдары:
Жергілікті жемсауды алдын алуда йодтың маңызы өте зор.Бұл әдіс ауру таралған
Жергілікті жемсауды алдын алуда йодтың маңызы өте зор.Бұл әдіс ауру таралған
Йодпен алдын алудың нәтижесінде организмге керекті йод бірте-бірте қосылып,адам ағзасында оның орны толады. Басқа елдердің тәжірибелеріне қарағанда, иодпен алдын алу шараларының пайдасы айтарлықтай зор болды.
Йодпен алдын алу шараларын екі әдіспен қолданады. Бірінші әдіс бойынша-жұртшылықтың бәрі жаппай, толық бағалы йодталған ас тұзымен қамтамасыз етіледі.Егер толық бағалы ас тұзын таза және құрғақ жерге йод ұшып кетпейтіндей жақсы ыдысқа сақтаса, бірнеше айларға дейін құны кетпей сақталады.
Екінші әдіс бойынша-йод профилактикасын жаппай қолданбайды, тек адамдардың кейбір бөлігіне ғана беріледі: апта сайын бір рет 1-2 миллиграмм йодты тұз беріледі.
Жергілікті жемсаудың йодпен алдын алу шаралары
және жергілікті жемсаудан сақтану жолдары
1.Сондай-ақ бұл ауру түрін халықтық медицина жолымен емдеуге де болады. Жемсау
1.Сондай-ақ бұл ауру түрін халықтық медицина жолымен емдеуге де болады. Жемсау
2.Сондай-ақ жас еменнің қабығымен мойын, қалқанша без маңын күнделікті сүртіп отырғанпайдалы.Емен қабығын жіпке тізіп,бездің көлемі кішірейгенше мойынға тағып жүру керек.
3.Егер қалқанша безі ұлғайған болса, үккіштен өткізілген лимон мен қант немесе қант қабығымен қоса үгітілген апельсинді қосып, күніне 3 рет 1 шай қасықтан қабылдап отырса, ем болады.
4.Көктем мезгілінде цитрусты жемістерді көбірек жеген пайдалы. Әсіресе лимонға көбірек мән беріңіз. Оның құрамындағы цитрин мен С дәруменінің қосындысы қантамырлары түтікшелерінің беріктігін нығайтады. Цитрин сондай-ақ ағзадағы заталмасу процесін жақсарта түседі.
5.Асқабақ пен жуаны бірдей мөлшерде алып, үккіштен өткізіп, тамақтың астына дәкеге орап басып, түнімен қояды.Келесі күні сол жерге фольга басып таңып қояды.Осылай кезектестіріп 10 күндей жасаса ,жемсауға жақсы көмектеседі.
Халықтық медицинамен емдеу: