Гормондық заттардың жіктелуі. Гормондармен емдеудің принциптері. Гипо-, гипертиреозда қолданылатын препараттар

Гормондық емнің түрлері

1. Ынталандырғыш ем
2. Тежегіш ем
3. Орын басушы ем
4. Патогенетикалық

Гормондық емнің түрлері
Ынталандырғыш гормондық ем – қандай да бір эндокринді бездің

Гормондық емнің түрлері

Орынбасушы ем –
ішкі секреция бездерінің қызметі жеткіліксіздігінде (гипофункциясы)

Гормондық емнің түрлері

Тежегіш гормондық ем – қандай да бір эндокринді бездің

Гормондық емнің түрлері

Патогенетикалық ем –
аурудың патогенезіне (дамуына) байланысты жүргізілетін ем
Мысалы

Гормондық препараттардың химиялық құрылымы бойынша жіктелуі

Белокты және пептидті
құрылысты

Амин қышқылдарының
туындылары

гипоталамус,

Гормондық препараттардың химиялық құрылымы бойынша жіктелуі

Стероидты құрылысты

бүйрекүсті безі және
жыныс бездерінің

Қалқанша безімен өндірілетін гормондар:
құрамында йоды бар тиреоидты гормондар: трийодтиронин, тироксин
кальций -

Тиреоидты гормондардың функциясы

Ағзаның қалыпты өсуіне, дамуына ықпал етеді
-зат алмасу үрдісін

Тиреоидты гормондардың функциясы

Сурфактант синтезін күшейтеді
Жүрекке оң инотропты, хронотропты әсер көрсетеді (жүректегі

Қалқанша безі қызметі бұзылыстарында қолданылатын заттар 2 топқа бөлінеді

Гипотиреозда
қолданылатын заттар

Гипертиреозда

Гипотиреоздың көріністері

Қалқанша безінің гипофункциясында балалардың өсуі, жетілуі, ақыл-ой өрісінің дамуы баяулайды

Гипотиреозда қолданылатын препараттар

Қалқанша безі гормондарының
препараттары:
Левотироксин,
Трийодтиронин гидрохлориді,
Тиреотом,
Тиреокомб

Левотироксин

Әсер механизмі
Левотироксин жасуша ішінде трийодтиронинге айналады (дәрі алды дәрі)
Орын басушы

Левотироксин

зат алмасу үрдісін ынталандырады: ағзаның өсуін, дамуын жақсартады
жүрек қан–тамыр жүйесі

Левотироксин

Қолданылуы
микседема
кретинизм
гипотиреоз көрінісімен жүретін семіздік
аутоиммунды тиреоидит
зобтың рецидивінің профилактикасы

Левотироксин
Жанама әсерлері

тахикардия,
аритмия,
кеуде тұсында ауыру
сезімі, тремор

мазасыздық,
ұйқысыздық

терлегіштік,
бастың ауыруы

Трийодтиронин

зат алмасу үрдістеріне әсері левотироксинге қарағанда 3-5 есе белсенді
әсері тез

Трийодтиронин

Қолданылуы:
Микседемалық криз
ТТГ босап шығуын қысқа уақытқа тежеу үшін
Жанама әсерлері

Гипотиреозда қолданылатын кешенді препараттар

Тиреокомб
құрамы 3 препараттан тұрады: трийодтиронин, тироксин, калий йодиді
Тиреотом

Қалқанша безінің қызметі жоғарылағанда (немесе тіндердің қалқанша безі гормондарына сезімталдығы жоғарылағанда)

Антитиреоидты заттардың жіктелуі

Антитиреоидты заттардың жіктелуі
1. Қалқанша безінде тиреоидты гормондардың синтезін

Мерказолил

Әсер механизмі: пероксидазаны тежейді, нәтижесінде тиреоидты гормондардың ізашарлары (моно, дийодтирозиннің) синтезін

Мерказолил

Қолданылуы
Диффузды уытты зоб
(жеңіл, орташа және ауыр түрі)
Тиреотоксикалық криз
Тиреотоксикоз бойынша операция

Калий перхлораты

Қалқанша безімен йодидтің ұсталуын, оның тасымалдануын бұзады
Диффузды уытты зоб

Йодидтер

Кері байланыс механизмі бойынша тиретропты гормонның түзілуін тежейді
Қалқанша безінің көлемін

Радиоактивті йод (йод 131)

Ағзаға түскен радиоактивті йод ыдырап, нәтижесінде ксенон, гамма

Радиоактивті йод (йод 131)

Қолданылуы: диффузды токсикалық зоб, қалқанша безінің қатерлі ісігі
Жанама

Кальцитонин

Қалқанша безінің арнайы жасушаларымен өндірілетін гипокальциемиялық гормон
Химиялық құрылымы бойынша - пептидті

Кальцитонин

Фарм.әсері:
Кальций және фосфор алмасуына қатынасу (остеопорозға қарсы)
Ауыру сезімін басу
Ұйқы безінің,

Кальцитонин

Жанама әсерлері: диспепсиялық бұзылыстар, бастың ауыруы, АҚ жоғарылауы, аллергиялық реакциялар