Жалпы этиология

Ұққан жан аз білгенін, шалалығын,
Сол ғана асырады даналығын. (шығыс даналығы)

ДӘРІС ЖОСПАРЫ:
Этиология, анықтамасы және жалпы түсінік;
Ауру пайда болуына әкелетін ықпалдар;
Себепкер ықпал,

МОНОКАУЗАЛИЗМ
- ауру пайда болуы үшін тек бір ғана себепкер ықпал

Конституционалим

Аурудың пайда болуын тек организмнің өзінің (тектік) ерекшеліктерімен түсіндіретін ілім.

ЭТИОЛОГИЯ грек. aitia – себеп logos - ілім

- АУРУДЫ

Ауру пайда болуына әкелетін ықпалдар

Ауру пайда болуына әкелетін ықпалдар

Себепкер ықпал

Септік жағдайлар

Ауру

Ауру пайда болуында себепкер ықпал мен септік жағдайлардың маңызы

Себепкер ықпалсыз ауру

СЕБЕПКЕР ЫҚПАЛ:

- ауруды туындататын және сол ауруға ғана тән арнайы әйгіленімдерді

Өкпе туберкулезіне тән: жөтел, орга-низмнің уыттануы, температураның шамалы көтерілуі, өкпе тінінің

Себепкер ықпал деп:

Ол аурудың алдында болғанда;
Ықпалдың қарқыны мен дерттің ауырлығы арасында

Химиялық экзогендік канцерогендердің өспелер пайда болуындағы маңызын Ямагива және Ишикава (1913-1915)

Себепкер ықпал:

Экзогендік

Эндогендік

Физикалық ықпалдар

(иондағыш сәулелер, ыстық немесе суық температуралар, электр соққы, электромагниттік толқындар

Механикалық ықпалдар

(жарақат, жаншылу, қысылу т.б.);

Биологиялық ықпалдар (микробтар, вирустар, қарапайым жәндіктер, майда саңырауқұлақтар)

Химиялық ықпалдар

(органикалық немесе бейорганикалық улы заттар, кейбір дәрі-дәрмектер, гипоксия, реоксигенация т.б.);

Психогендік ықпалдар

(жан жарақаты, рухани күйзелістер, ауыр эмоциялар т.б.).

Эндогендік себепкер ықпалдар:

Адамның тектік ерекшеліктері;
Организмнің даралық реактивті-лігі;
Жүйкелік-эндокриндік реттелуле-рінің бұзылыстары;
Иммундық жүйесінің өзгерістері.

Аурудың этиологиясында тұқым қуалаушылықтың маңызы бойынша ауруларды үш топқа бөледі:

Ауру пайда болуында себепкер ықпалдың қандай маңызы бар?

Себепкер ықпал

организмнің қорғаныстық- теңгерулік жағдайы

ауру

Аурудың этиологиясы

Себепкер ықпал

организмнің әдеттегі қорғаныстық- теңгерулік жағдайы

ауру

Аурудың этиологиясы

Себепкер ықпал

организмнің қорғаныстық әлеуетінің әлсіреуі

ауру

Аурудың этиологиясы

Себепкер ықпал

ағзалар мен тіндердің сезімталдығы және қозымдылығы ↑немесе↓

ауру

Аурудың этиологиясы

АУРУДАН АЛДЫН АЛУ САҚТАНДЫРУ және ЕМДЕУДІҢ ҰСТАНЫМДАРЫ

Этиотроптық сақтандыру және емдеу

Шынықсаң кәдеге жарарсың,
Аурудан қағажу қаларсың.
(шығыс даналығы)

Дәріс тақырыбы

Жалпы патогенез

“Оқудың ауырсынған ауырлығын,
Тағдырдың көтере алмас ауыр жүгін.”
(шығыс даналығы)

Дәріс жоспары

Патогенез туралы түсінік;
Ауру дамуындағы бастапқы бүліністің маңызы;
Патогенездің жалпы заңдылығы;
Патогенездегі:
А) себеп-салдарлық

Патогенез (грек.pathos - ауру, genesis - даму)

- аурудың даму жолдары

Жалпы патогенез

Жалпы аурулар дамуының заң-дылықтарын зерттейді

Жеке патогенез

Жекелеген аурудың даму, өту және

Себепкер ықпал
(этиология)

бастапқы

АЙҚЫНДАЛУЫ

аяқталуы

АУРУ

Өзара әрекеттесу

Себепкер ықпал
(этиология)

бастапқы

Айқындал-уы

аяқталуы

А
У
Р
У

Өзара әрекеттесу

Өзара әрекеттесу

Өзара әрекеттесу

Бастапқы бүлініс пен қорғаныстық тетіктер қалыптасу деңгейлері

Патогенездің жалпы заңдылығы:

Өзін-өзі дамыту, өзін-өзі реттеу заңдылығы

Ауру дамуындағы себеп-салдарлық арақатынастар

- бір себептің белгілі бір салдарға әкеліп, артынан

Салдар
себеп

Салдар
себеп

Салдар
себеп

Себепкер ықпал

Ауру
себебі

ауру ОРГАНИЗМ

бүлініс I

бүлініс II

бүлініс III

т.с.с.

Күйіктік аурудың патогенезі:

Ыстық температура ►тін бүлінуі ►уытты өнімдер пайда болуы ►

ПАТОГЕНЕЗДЕГІ КЕРІ АЙНАЛЫП СОҒУ ШЕҢБЕРІ (CIRCULUS VITIOSUS)

аурудың себеп-салдарлық арақатынастарындағы бір

Қан жоғалтуға әкелетін жарақат

ГИПОВОЛЕМИЯ

ГИПОТЕНЗИЯ

ГИПОКСИЯ

Зат алмасуларының бұзылыстары

Жүрек қызметінің бұзылуы

Жіті

ДЕМ АЛАТЫН АУАДА РО2 ТӨМЕНДЕУІ

ГИПОКСЕМИЯ

ТЫНЫС АЛУ ОРТАЛЫҒЫНЫҢ ҚОЗУЫ

ГИПЕРПНОЭ

ГИПОКАПНИЯ, ГАЗДЫҚ АЛКАЛОЗ

ТЫНЫС АЛУ

Патогенездегі негізгі тізбек:

- ауру дамуындағы себеп-салдар-лық арақатынастардың ішіндегі ең маңызды тізбегі.

Аурудың патогенезі негізінде емдеу жолдары:

Дерт дамуында себеп-салдарлық арақатынастарды ескеріп, олардың ішіндегі

Ауру дамуындағы себеп-салдарлық арақатынастардың маңызы?

Басқасын оқулықтан қара