Жасуша тарихы

Июль 22, 2022

Главная
Медицина
Жасуша тарихы

Содержание

2. Цитология – жасуша құрылысын, қызметі мен дамуын зерттейтін ғылым (грек т. kytos – жасуша). Жасуша туралы
3. Жасушаны зерттеу микроскоптардың дамуымен тығыз байланысты. Сондықтан да, жасушаны жүйелі зерттеу ХVI ғасырдағы алғашқы мироскоптардың шығуымен
4. Алғашқы микроскоп 1609-1610 жылы Г.Галилей жасады. Осы оқиға микроорганизмдерді зерттеуде шешуші рөл атқарды.
5. 1665 жылы Роберт Гук емен пробкасы мен өсімдік сабағын зерттеп, ғылымға алғаш «жасуша» сөзін енгізді.
6. Кейінірек 1671-82 жылы М.Мальпиги мен Н. Грю кейбір өсімдіктердің микроқұрамын зерттеді де, «ұлпа» ұғымын біркелкі жасушаларды
7. 1831 жылы Р. Броун жасуша сұйығында ядроны тапты.
8. 1839 жылы неміс ғалымы Т.Шванн Берлинде жарық көрген «Өсімдіктер мен жануарларды микроскопиялық зерттеу» атты кітабында жасушалық
9. Шванн жасушалық теорияны жасауға Шлейденнің ғылыми жаңалықтары көмектесті. Сондықтан да бұл теория Шлейден мен Шванн теориясы
10. Неміс ғалымы Р. Вихров 1858 жылы жасушалардың бөліну арқылы пайда болатынын дәлелдеді. Осы жаңалық жасушалық теорияны
11. Жасушаның химиялық құрамы
12. Бейорганикалық қосылыстар Ең көп таралған бейорганикалық қосылыс– су. Су организмге сыртқы ортадан келеді, кейбір жануарларда су
13. Бейорганикалық қосылыстар Минералды тұздар- адам қоректенетін астық құрамында болуга тиісті: фосфор мен магний мен бұлшық еттердегі
14. Органикалық қосылыстар Көмірсулар Көмірсулар - химиялық құрамы Сm(H2O)n яғни көмірсутек+су, формуласымен өрнектелетін табиғи органикалық қосылыстар класы.
15. Липидтер Липидтер — (гр. lípos — май) — барлық тірі жасушалардың құрамына кіретін және тіршілік процестерінде
16. Нәруыздар Молекулалары өте күрделі болатын аминқышқылдарынан құралған органикалық зат; тірі организмдерге тән азотты күрделі органикалық қосылыс.
17. Нуклеин қышқылы ДНҚ РНҚ
18. Жасуша органоидтары
19. Плазмалық жарғақша (лат. membrano – өң, жұқа қабықша) жасушаның сыртын қаптайды, май мен нәруызды заттардан түзілген.
20. Цитоплазма Цитоплазма – плазмалық жасуша арқылы бөлінген жасушаның қоймалжың ішкі ортасы болып табылады. Қызметі: 1. Эндоплазмалықтор,
21. Эндоплазмалық тор Цитоплазма ішінде бір – бірімен тығыз байланысқан түтікшелердің, вакуольдердің, цистерналардың жиынтығынан тұратын күрделі жарғақшалар.
22. Рибосома Рибосома – жасушаның ақуыз биосинтезіне қатысады. Рибосома рибонуклеин қышқылы мен ақуыздан тұрады (50 – 63%)
23. Митохондрия Митохондрия (гр. mitos – жіпше, гр. сhondrion – дән, түйіршік) – барлық тірі жасушаларда болады.
24. Пластидтер Пластидтер – жасыл өсімдіктер жасушаларының тұрақты органоиды. Үш түрі бар: 1. жасыл – хлоропласттар (жапырақ,
25. Гольджи жиынтығы Орақ, таяқша пішінді жеке денешіктер түрінде кездеседі. Құрылысы: 1. Жарғақшамен шектесіп, 5 – 10
26. Лизосома Лизосома (гр. «лизео – ерітемін», гр. «сома – дене») – кішкене денешіктер. Қызметі: 1. Өсімдіктер
27. Вакуоль Вакуоль – жасушалардың дамуы мен ескіруі барысында цитоплазмада анық көріне бастайтын сұйықтық.
28. Жасуша орталығы Жасуша орталығы – центриоль және центросферадан тұрады. Жасуша орталығы жасушаның бөліну процесіне қатысады.
29. Ядро Ядро – (гр. «карион» - ядро) жануарлар мен өсімдіктер жасушаларының негізгі және тұрақты жиынтығы. Қызметі:
31. Скачать презентацию

Слайд 2

Цитология – жасуша құрылысын, қызметі мен дамуын зерттейтін ғылым (грек т.

kytos – жасуша).
Жасуша туралы алғашқы тусініктер ХІХ ғасырда пайда бола бастады.

Слайд 3

Жасушаны зерттеу микроскоптардың дамуымен тығыз байланысты. Сондықтан да, жасушаны жүйелі зерттеу

ХVI ғасырдағы алғашқы мироскоптардың шығуымен басталады.

Слайд 4

Алғашқы микроскоп 1609-1610 жылы
Г.Галилей жасады. Осы оқиға микроорганизмдерді зерттеуде шешуші

рөл атқарды.

Слайд 5

1665 жылы Роберт Гук емен пробкасы мен өсімдік сабағын зерттеп,

ғылымға алғаш «жасуша» сөзін енгізді.

Слайд 6

Кейінірек 1671-82 жылы М.Мальпиги мен Н. Грю кейбір өсімдіктердің микроқұрамын зерттеді

де, «ұлпа» ұғымын біркелкі жасушаларды айту үшін қолданды.

Слайд 7

1831 жылы Р. Броун жасуша сұйығында ядроны тапты.

Слайд 8

1839 жылы неміс ғалымы Т.Шванн Берлинде жарық көрген «Өсімдіктер мен жануарларды

микроскопиялық зерттеу» атты кітабында жасушалық теорияны құрастырды

Слайд 9

Шванн жасушалық теорияны жасауға Шлейденнің ғылыми жаңалықтары көмектесті. Сондықтан да бұл

теория Шлейден мен Шванн теориясы деп аталады.

Слайд 10

Неміс ғалымы Р. Вихров 1858 жылы жасушалардың бөліну арқылы пайда болатынын

дәлелдеді. Осы жаңалық жасушалық теорияны жетілдіруге үлкен үлес қосты.

Слайд 11

Жасушаның химиялық құрамы

Слайд 12

Бейорганикалық қосылыстар
Ең көп таралған бейорганикалық қосылыс– су.
Су организмге сыртқы

ортадан келеді, кейбір жануарларда су майлардан, нәруыздар мен көмірсулардың ыдырауынан пайда болады.
Қызметі: 1. Еріткіш.
2. Тасымалдау.
3. Химиялық реакцияға қолайлы жағдай жасау.
4. Жасушалық құрылым жасаушы.

Слайд 13

Бейорганикалық қосылыстар
Минералды тұздар- адам қоректенетін астық құрамында болуга тиісті: фосфор мен магний мен бұлшық

еттердегі химиялық зат алмасуының дұрыс жүруі, темір-қан құрамындағы гемоглобин мен бұлшық еттердегі миоглобинді түзету, кальций-фосфор және т.б. минералды заттар белоктарды сіңіру ұстау үшін керек .

Слайд 14

Органикалық қосылыстар Көмірсулар
Көмірсулар - химиялық құрамы Сm(H2O)n яғни көмірсутек+су, формуласымен өрнектелетін табиғи органикалық қосылыстар

класы.
Көмірсулар
Күрделі Қарапайым
Жануарлар жасушасындағы көмірсулар мөлері 1-2% дан 5 % дейін болады.
Қызметі:
1. Ішкі энергия көзі (1г. көмірсудан 17,6 кДж)
2. Құрылымдық

Слайд 15

Липидтер
Липидтер — (гр. lípos — май) — барлық тірі жасушалардың құрамына кіретін және

тіршілік процестерінде маңызды рөл атқаратын май тәрізді заттар.
Қызметі
1. Құрылымдық.
2. Регуляторлық
3. Қорғаныштық
4. Жануарлар организмі үшін су көзі
5. Энергияны депонирлеу

Слайд 16

Нәруыздар
Молекулалары өте күрделі болатын аминқышқылдарынан құралған органикалық зат; тірі организмдерге тән

азотты күрделі органикалық қосылыс.

Слайд 17

Нуклеин қышқылы
ДНҚ РНҚ

Слайд 18

Жасуша органоидтары

Слайд 19

Плазмалық жарғақша (лат. membrano – өң, жұқа қабықша) жасушаның сыртын қаптайды,

май мен нәруызды заттардан түзілген.
Қызметі: Өткізгіштік, зат алмасу процесіне қатысады, заттарды тасымалдайды.

Плазмалық жарғақша

Слайд 20

Цитоплазма
Цитоплазма – плазмалық жасуша арқылы бөлінген жасушаның қоймалжың ішкі ортасы

болып табылады.
Қызметі: 1. Эндоплазмалықтор, митохогдрия, пластидтер, гольджи жиынтығы, лизасома, жасуша орталығы, вакуоль және т.б. жұмысты реттеп отырады.
2. Жасуша жұмысын реттеп тұратын ферменттерге бай, олар зат алмасуды тездетеді.

Слайд 21

Эндоплазмалық
тор
Цитоплазма ішінде бір – бірімен тығыз байланысқан түтікшелердің,

вакуольдердің, цистерналардың жиынтығынан тұратын күрделі жарғақшалар. Екі түрі бар: түйіршікті, тегіс бетті.
Қызметі: 1.Түйіршікті ЭТ рибосоманың болуына байланысты ақуыз синтезіне қатысып, жасушаның қажетті жеріне тасымалдайды.
2. Липидтердің, гликогеннің синтезіне қатысады.

Слайд 22

Рибосома
Рибосома – жасушаның ақуыз биосинтезіне қатысады.
Рибосома рибонуклеин қышқылы мен ақуыздан

тұрады (50 – 63%)
Қызметі: 1. Ақуыз синтезіне қатысады.
2. ЭТ жарғақшасындағы рибосомалармен бірігіп, полирибосома құрайды. Олар жасуша тіршілігіне қажетті ақуызды синтездейді.
3. Митохондрия мен хлоропласттағы рибосомалар олардың құрылыс қызметін атқарады.
4. Магний менкальций болуына байланысты зат айналым процесіне қатысады.

Слайд 23

Митохондрия
Митохондрия (гр. mitos – жіпше, гр. сhondrion – дән, түйіршік)

– барлық тірі жасушаларда болады. Пішіні таяқша, жіпше, дәнек тәрізді. Жарғақшамен қапталған түпнегізден, жарғақша аралық кеңістіктен, сыртқы жарғақшалардан тұрады.
Қызметі: Энергия қоры АТФ түзіледі.

Слайд 24

Пластидтер
Пластидтер – жасыл өсімдіктер жасушаларының тұрақты органоиды.
Үш түрі бар: 1.

жасыл – хлоропласттар (жапырақ, жасыл мүшелер мен балдырлар).
2. қызыл, қызғылт – сары, сары – хромопласттар (жемістерде, жапырақтарда).
3. түссіз – лейкопласттар (сора, тұқым, түйнек тамырларда).

Слайд 25

Гольджи жиынтығы
Орақ, таяқша пішінді жеке денешіктер түрінде кездеседі.
Құрылысы: 1. Жарғақшамен

шектесіп, 5 – 10 топтаса орналасқан қуыстар.
2. Қуыстармен байланыса орналасқан ірі түтікшелер.
3. Майда көпіршіктер.

Слайд 26

Лизосома
Лизосома (гр. «лизео – ерітемін», гр. «сома – дене») – кішкене

денешіктер.
Қызметі: 1. Өсімдіктер жасушаларында лизосоманың рөлін ірірек вакуольдер атқарады. Жануар жасушасында ыерменттер жиынтығын ыдырата алады.
2. Жасуша қартайған кезде лизосома жарғақшасының құрылысы бұзылып, жасуша тіршілігін жояды.

Слайд 27

Вакуоль
Вакуоль – жасушалардың дамуы мен ескіруі барысында цитоплазмада анық көріне бастайтын

сұйықтық.

Слайд 28

Жасуша орталығы
Жасуша орталығы – центриоль және центросферадан тұрады.
Жасуша орталығы жасушаның бөліну

процесіне қатысады.

Слайд 29

Ядро
Ядро – (гр. «карион» - ядро) жануарлар мен өсімдіктер жасушаларының негізгі

және тұрақты жиынтығы.
Қызметі: 1. Генетикалық ақпаратты сақтайды.
2. Рибосомада жүретін ақуыз биосинтезі барысында ДНҚ-дан РНҚ арқылы ақпарат беріп отырады.
3. Жасушаның тұқым қуалау мен дамуын басқарады.

Жасуша тарихы

Содержание

Цитология – жасуша құрылысын, қызметі мен дамуын зерттейтін ғылым (грек т.

Жасушаны зерттеу микроскоптардың дамуымен тығыз байланысты. Сондықтан да, жасушаны жүйелі зерттеу

Алғашқы микроскоп 1609-1610 жылы Г.Галилей жасады. Осы оқиға микроорганизмдерді зерттеуде шешуші

1665 жылы Роберт Гук емен пробкасы мен өсімдік сабағын зерттеп,

Кейінірек 1671-82 жылы М.Мальпиги мен Н. Грю кейбір өсімдіктердің микроқұрамын зерттеді

1831 жылы Р. Броун жасуша сұйығында ядроны тапты.

1839 жылы неміс ғалымы Т.Шванн Берлинде жарық көрген «Өсімдіктер мен жануарларды

Шванн жасушалық теорияны жасауға Шлейденнің ғылыми жаңалықтары көмектесті. Сондықтан да бұл

Неміс ғалымы Р. Вихров 1858 жылы жасушалардың бөліну арқылы пайда болатынын

Жасушаның химиялық құрамы

Бейорганикалық қосылыстар Ең көп таралған бейорганикалық қосылыс– су. Су организмге сыртқы

Бейорганикалық қосылыстар Минералды тұздар- адам қоректенетін астық құрамында болуга тиісті: фосфор мен магний мен бұлшық

Органикалық қосылыстар Көмірсулар Көмірсулар - химиялық құрамы Сm(H2O)n яғни көмірсутек+су, формуласымен өрнектелетін табиғи органикалық қосылыстар

Липидтер Липидтер — (гр. lípos — май) — барлық тірі жасушалардың құрамына кіретін және

Нәруыздар Молекулалары өте күрделі болатын аминқышқылдарынан құралған органикалық зат; тірі организмдерге тән

Нуклеин қышқылыДНҚ РНҚ

Жасуша органоидтары

Плазмалық жарғақша (лат. membrano – өң, жұқа қабықша) жасушаның сыртын қаптайды,

Цитоплазма Цитоплазма – плазмалық жасуша арқылы бөлінген жасушаның қоймалжың ішкі ортасы

Эндоплазмалық тор Цитоплазма ішінде бір – бірімен тығыз байланысқан түтікшелердің,

Рибосома Рибосома – жасушаның ақуыз биосинтезіне қатысады.Рибосома рибонуклеин қышқылы мен ақуыздан

Митохондрия Митохондрия (гр. mitos – жіпше, гр. сhondrion – дән, түйіршік)

Пластидтер Пластидтер – жасыл өсімдіктер жасушаларының тұрақты органоиды.Үш түрі бар: 1.

Гольджи жиынтығы Орақ, таяқша пішінді жеке денешіктер түрінде кездеседі.Құрылысы: 1. Жарғақшамен

ЛизосомаЛизосома (гр. «лизео – ерітемін», гр. «сома – дене») – кішкене

ВакуольВакуоль – жасушалардың дамуы мен ескіруі барысында цитоплазмада анық көріне бастайтын

Жасуша орталығыЖасуша орталығы – центриоль және центросферадан тұрады.Жасуша орталығы жасушаның бөліну

ЯдроЯдро – (гр. «карион» - ядро) жануарлар мен өсімдіктер жасушаларының негізгі

Похожие презентации