Дәріс Паренхималық дистрофиялар. Диспротеиноздар, липидоздар, гликогеноздар. Строма-тамырлық дистрофиялар

Жоспар: 1. Паренхималық дистрофиялар 2. Диспротеиноздар, липидоздар, гликогеноздар 3. Строма-тамырлық дистрофиялар. 4. Амилоидоз

Дистрофия – жасушалар мен тіндерде зат алмасуының бұзылысына байланысты дамитын патологиялық

Инфильтрация
Декомпозиция
Бейтабиғи синтез
Трансформация

Дистрофиялардың морфогенетикалық механизмдері

Инфильтрация- қан арқылы ағып келген заттардың жасушаларға не жасушааралық тіндерге мөлшерден

Декомпозиция (ыдырау)– қалыпты жағдайда бір-бірімен берік байланысқан, патология жағдайында ыдырап жеке-жеке

Бейтабиғи синтез– қалыпты жағдайда кездеспейтін заттадың түзілуі

Трансформация – бір заттың орнына екінші заттың түзілуі.Мысалы,май мен көмірсу түзуші

Дистрофиялардың жіктелуі:
Паренхиматозды, стромальды қан- тамырлы және аралас
Белоктық,майлы,көмірсулы және минеральды
Жалпы және жергілікті
Туа

Паренхиматозды дистрофиялар–паренхиматозды ағзаларда жүректе, бүйректе, бауырда кездеседі.

Паренхималық дистрофияның
түрлері

Диспротеи-
ноздар

Липи-
доздар

Гликоге-
ноздар

Тіндік элементтердің белоктары жай белоктарға- протеиндерге және күрделі белоктарға-диспротеиндерге жатқызылады. Жасуша

Белоктық паренхималық дистрофиялар екіге бөлінеді:

Жай белоктардың бұзылысы (гиалин-тамшылы дистрофия, гидропиялық дистрофия

Гиалинді-тамшылы дистрофия

Қайтымсыз үрдіс
Макроскопиялық ағза өзгермейді
Микроскопиялық жасуша цитоплазмасында ірі гиалин тектес массалардың

Бауыр амилоидозы

Маллори денешіктері

Гидропиялық дистрофия

Қайтымсыз үрдіс
Макроскопиялық ағза өзгермейді Микроскопиялық жасуша цитоплазмасында вакуолдер пайда болады
Баллонды

Иірімді өзекшелер эпителиінің гидропиялық дистрофиясы

Жедел вирусты гепатит

Түлеу дистрофиясы

Патологиялық түлеу (гиперкератоз, ихтиоз) қалыпты жағдайларда кездеспейтін жерлерде ұшырауымен сипатталады.

Себебі : тері дамуының бұзылысы, созылмалы қабынулар, вирусты инфекциялар, авитаминоздар
Нәтижесі: жасушалардың

Майлы паренхималық дистрофия деп жасуша цитоплазмасында майдың көбейіп кетуін, кейде майдың

Липидтерді анықтау үшін – судан III бояуы қолданылады.
Жиі бауырда, жүректе, бүйректе

Бауырдың майлы дистрофиясы

алкоголизмде, қантты диабетте, жалпы семіздікте, гипоксияда, анемияларда, токсикалық

Макроскопиялық: бауыр ұлғайған, болбыр, кесіндіде сарғыш түсті май дақтарымен Микроскопиялық: гепатоцит

Миокардтың майлы дистрофиясы

Себебі : гипоксия ( анемия кезінде, созылмалы жүрек), интоксикациялар

Макроскопиялық: миокард болбыр, ақшыл-сарғыш түсті, жүрек үлкейген,қуысы кеңейген, эндокард жағынан қарағанда

Микроскопиялық:
жиі майлар кардиомиоциттерде, ұсақ веналар бойында орналасқан, айқын гипоксиялық көрініс

Бүйректің майлы дистрофиясы

Майлар жиі нефротикалық синдромда өзекше эпилелилерінде негізгі нефрондар бөлігінде

Паренхиматозды көмірсулы дистрофиялар

гликоген немесе гликопротеидтер алмасуының бұзылысымен байланысты
Қанты диабетте, гликогеноздарда байқалады

Гликогеноздар – қантты диабетте гликоген алмасуының бұзылуы осы аурудың негізгі белгісі

Бауырдағы гликоген мөлшері төмендеп кетіп, оның орнын май басады. Осыған байланысты

Зәрмен бөлініп шығып жатқан глюкозадан бүйрек өзекшелерінің эпителиінде гликоген синтезделе бастайды,

Өзекшелердегі гликоген

Стромальды –қантамырлы дистрофиялар
(мезенхимальды, жасушадан тыс)

Бұл- зат алмасу үрдісінің бұзылысы ағза стромасы

Зат алмасуының бұзылу түрлеріне қарай бөлінеді:

белоктық строма-қантамырлық дистрофия
майлы строма-қантамырлық дистрофия
көмірсулық строма-қантамырлық

Белоктық строма-қантамырлық
дистрофия

Мукоидтық
ісіну

Фибриноидты
ісіну

Гиалиноз

Амилоидоз

Мукоидты ісіну
– қайтымды үрдіс.
Гликозаминогликандардың жинақталуы, қан тамырлары өткізгіштігінің артуы,

Плазмалық сіңбелер

Мукоидты ісіну

Метахромазия (толуидин көгі

Мукоидты ісіну жиі ревматизм ауруларында,
атеросклерозда,
гипертониялық ауруларда,
инфекциялық ауруларда.
Көбінесе гипоксия көрінісі

Фибриноидты ісіну (фибриноид)

Қайтымсыз үрдіс

Талшықтар дезорганизациясы және негізгі заттардың деструкциясы.
Метахромазия байқалмайды,

Гиалиноз
(мөлдір, шыны тәріздес).

Гиалин – фибриллярлы белок,
Құрамына фибрин,
иммунды комплекс

Амилоидоз деп зат алмасуының өте ауыр түрде бұзылуы нәтижесінде ағзалардың аралық

Микроскоппен қарағанда аралық тінде біртекті гиалинге ұқсас зат көрінеді. Химиялық құрамы

Талшықты белоктар амилоидтың негізін құраушы заттар болып есептеледі. Электрондық микроскоппен қарағанда

Амилоидтың плазмалы компонентінде қан белоктары және гликопротеидтер кіреді. Гликопротеидтер болса негізінен

Амилоидоз морфогенезі мынадай сатылардан тұрады:

Амилоидқа алып келуші белоктардың түзілуі;
Олардан амилоид белоктарының

Амилоид талшықтарының бір-біріне жабысып амилоидтың негізгі қаңқасын құрауы;
Амилоид фибрилдерінің қан плазмасының

Амилоидоздың жалпы және жергілікті түрлері бар. Жалпы амилоидозда амилоид көбінесе көкбауырда,

Саго тәрізді көкбауыр

Мезенхимальды липидоздар
нейтральды майлар мен холестерин алмасуының бұзылысымен байланысты:
Жалпы семіздік және