“Ісікті өсу” және “ісік” туралы түсінік. Табиғаттағы ісіктердің таралуы

Июль 22, 2022

Главная
Медицина
“Ісікті өсу” және “ісік” туралы түсінік. Табиғаттағы ісіктердің таралуы

Содержание

2. Ісік, тін өсіндісі, – өзінің қалыпты пішіні мен қызметін жойған, организмнің түрі өзгерген клеткаларынан құралған тіндердің
3. Біріншісінде, канцерогендік заттардың әсерінен таза жасуша ісік жасушасына ауыса бастайды, бірақ ол белсенділік көрсетпей тыныш жатады.
4. Ісік көбінесе үлкенді-кішілі түйін түрінде өседі, оның көлемі қай жерде өсуіне байланысты. Бас сүйегінің ішіндегі ісіктер
5. Ісік өсуінің ерекшеліктеріне белгілі автономдық жєне шексіз өсу жатады. Ол бұтін организмнің реттеуші жүйелерінің әсерлеріне бағынбайды.Ісіктің
6. Ал зарарлыққа айналған ісік клеткалары шексіз көбеюне қабілетті; б) қалыпты жағдайда көрші клеткалар өзара түйісуден бір-біріне
7. Қазіргі уақытта ісіктерді жіктеу, олардың шыққан тканіне қатысы және өсу сипаты негіздерінде болады. Сондықтан морфологиялық құрылымы
9. Барлық ісіктерді гистологиялық құрылысына, клиникалық көріністеріне қарап 3 топқа жіктейді:
10. Қатерсіз ісік Жетілген ісік Гомологиялық-өзі туындаған тінге ұқсас болады. Олардың органтиптік және гистотиптік толысуы бұзылады. Ісіктің
11. Қатерлі ісік қалыпты жасуша қатерлі трансформация нәтижесінде пайда болады, ол бақылаусыз көбейеді, апоптозға қабілеттілігін жоғалтады. Қатерлі
12. Қатерлі ісік — бұл ағзаның кез келген бөлігін залалдайтын 100-ден астам аурудың жалпы мағынасы. Дегенмен де,
13. Қазақстанда қатерлі ісік ауруынан өлу халықтың өлімі құрылымында екінші орынға ие. Жыл сайын қатерлі ісіктен шамамен
15. Қатерлі және қатерсіз ісіктердің сипаттамасы
16. Ісік өсуі – организмде жаңадан қабылданған қасиеттерін шексіз буындарға бере алатын ісік клеткаларының пайда болуы жєне
17. Сонымен, ісік паталогиялық, организмнің бақылауына бағынбайтын, белгілі зат алмасуының автономиясы мен құрылымында және қасиеттерінде үлкен алшақтықтары
19. Скачать презентацию

Слайд 2

Ісік, тін өсіндісі, – өзінің қалыпты пішіні мен қызметін жойған, организмнің түрі өзгерген клеткаларынан құралған

тіндердің патологиялық жайылып өсуі. І. жасушалары Ісікке шалдықтырған себептер тоқтаса да өсе береді. Көпшілік жағдайда ісік кәрі адамдарда пайда болатыны белгілі. Себебі адамның жасы ұлғайған сайын, оның иммундық жүйесінің жұмысы төмендеп, қауіпті ауруларға қарсы тұра алмайды. Көптеген онколог ғалымдар ісік аурулары өзінің өсу жолында екі сатыдан өтетінін дәлелдейді.

Слайд 3

Біріншісінде, канцерогендік заттардың әсерінен таза жасуша ісік жасушасына ауыса бастайды, бірақ ол белсенділік

көрсетпей тыныш жатады. Екіншісінде, нағыз ісік түйіні пайда болып, ол өніп-өсе бастайды. Бұл екі сатының әрқайсысы организммен екі жақты қарым-қатынаста болады. Организмнің күш қабілеті, Ісікке деген төзімділігі өте жоғары болса, онда бірінші саты ұзаққа созылып, екіншісінің болмауы да мүмкін. Кейде екінші саты біріншіге көшіп, кері процесс жүруі, сондай-ақ канцерогендер тікелей иммунитетке зиянды әсерін тигізіп, Ісік ауруына әкелуі мүмкін.

Слайд 4

Ісік көбінесе үлкенді-кішілі түйін түрінде өседі, оның көлемі қай жерде өсуіне

байланысты. Бас сүйегінің ішіндегі ісіктер көп үлкеймей-ақ ауыр клиникалық өзгерістерге соқтырса, іш қуысындағы ісіктер шексіз өсе беруі мүмкін. Мысалы,жатыр фибромиомасының 70 кг-ға дейін жеткені белгілі, ал аналық безде 129.5 кг кистома табылған. Айта кететін жайт тек адам өміріне қатерсіз ісіктер ғана осындай дәрежеге дейін өсуі мүмкін.Ісіктің жұмсақ немесе қатты болуы оның паренхимасы мен стромасының арақатынасына байланысты. Ісік құрамында паренхима басым болса ол әдетте жұмсақ, ал стромасы көп болса қатты болды.

Слайд 5

Ісік өсуінің ерекшеліктеріне белгілі автономдық жєне шексіз өсу жатады. Ол бұтін

организмнің реттеуші жүйелерінің әсерлеріне бағынбайды.Ісіктің өсуіне қарай ретсіз өсуі көбейеді.Бұл клеткалардың шексіз көбеюінің себептерін түсіндіру қиын. Болжам бойынша: a) ісік клеткаларында қалыпты клеткаларда болатын шекті бөліну өлшемі (Хейфлик) жоғалған. Адамда фибробласт клеткасы қалыпты жағдайда тек 50 рет қана бөліне алады.

Слайд 6

Ал зарарлыққа айналған ісік клеткалары шексіз көбеюне қабілетті; б) қалыпты жағдайда

көрші клеткалар өзара түйісуден бір-біріне бөлінуді тежейтін әсер етеді. Ісік клеткаларында бұл түйісу тежелуі азайған; в) ісік клеткаларының шексіз көбеюі ісік ткандеріндегі кейлондардың өндірілуі азаюынан болуы мүмкін.Кейлондар кемеліне келген клеткалармен өндіріледі жєне пролиферацияны тежейді. Ал, ісік ткані негізінен жетілмеген клеткалардан тұрады.

Слайд 7

Қазіргі уақытта ісіктерді жіктеу, олардың шыққан тканіне қатысы және өсу сипаты

негіздерінде болады. Сондықтан морфологиялық құрылымы бойынша дәнекер ткандік ісіктер жєне эпителиалдық ісіктер деп бөлінеді. Ісік клеткаларының жетілуіне қарай: типтік және атиптік болады. Өсу қасиетіне және жылдамдығына қарай: қатерлі (зарарлы) және қатерсіз (зарарсыз) ісіктер болып бөлінеді. Қатерлі ісіктерге эпителиалдық ісік – рак, дєнекер ткандік ісік – саркома жатады. Қатерсіз ісіктер шыққан тканіне қарай, сол тканнің атына «ома» деген жалғау қосылып аталды. Мысалы: фибриома, остеома, аденома, меланома, неврома, ангиома ж.б.
Зарарсыз ісіктер айналасындағы ткандерді ығыстырып, қысып өседі. Мұндай өсуді экспансивті түрде өсу дейді. Қатерлі ісіктер қоршаған ткандерді ыдыратып, баса көктеп тамырын жайып өседі. Инфильтративті – инвазиялық өсу қатерліліктің негізгі өлшемі.

Слайд 8

Слайд 9

Барлық ісіктерді гистологиялық құрылысына,
клиникалық көріністеріне қарап
3 топқа жіктейді:

Слайд 10

Қатерсіз ісік
Жетілген ісік
Гомологиялық-өзі туындаған тінге ұқсас болады. Олардың органтиптік және гистотиптік

толысуы бұзылады.
Ісіктің бұл түрі организмге өлім қатерін туғызбайды және, әдетте метастаз жаймайды. Қатерсіз ісік қаупі, оның дамыған жерінің организм үшін маңыздылығына байланысты болады. Мысалы, мидың қатты қабығының қатерсіз ісігі ми мен жұлынды қысып, ОЖЖ-ның қызметін зақымдап, қатер туғызуы мүмкін
Әдетте малигнизация, яғни қатерлілену байқалуы мүмкін

Слайд 11

Қатерлі ісік қалыпты жасуша қатерлі трансформация нәтижесінде пайда болады, ол бақылаусыз

көбейеді, апоптозға қабілеттілігін жоғалтады. Қатерлі трансформация бір немесе бірнеше мутация кесірінен пайда болады, жасушалардың шекарасы анықталмаған жағдайда апоптоз механизімі бұзылуына алып келеді. Егер де ағзаның иммундық жүйесі мұндай трансформацияны анықтамаса, ісік ары қарай өсіп сонында метастаз береді. Метастаздар барлық ағзалар мен тіндерде пайда болуы мүмкін. Өте жиі метастаз сүйекте, мида, бауырда және өкпеде пайда болады. Және де жасушалардың бақылаусыз бөлінуі қатерсіз ісікке алып келуі мүмкін. Қатерлі ісік қатерсіз ісіктен ерекшелігі метастаз қалыптастырмауы болады, басқа ағзаларға енбейді және ағзаға қатерсіз. Бірақ та қатерсіз ісік жиі қатерлі ісікке ауысады.

Слайд 12

Қатерлі ісік — бұл ағзаның кез келген бөлігін залалдайтын 100-ден астам

аурудың жалпы мағынасы. Дегенмен де, қатерлі ісікке тән белгілердің бірі аномалдық жасушалардың жылдам пайда болуы, өзінің әдеттегі шекараларынан тыс өсетін және ағзаның жақын бөлігіне енуге және басқа ағзаларға таралуыға бейім.

Слайд 13

Қазақстанда қатерлі ісік ауруынан өлу халықтың өлімі құрылымында екінші орынға ие.

Жыл сайын қатерлі ісіктен шамамен
17000 адам өледі, оның 42% – еңбекке жарамды тұлғалар.
Соңғы бес жыл бойында республикада жаңадан пайда болған қатерлі ісікпен ауырғандардың саны ұлғайып отыр:
егер 2006 жылы 28573 науқас тіркелген болса, 2011 жылдың аяғында олардың саны 30299 дейін өсті.
Жаңадан пайда болған қатерлі ісікке шалдыққандардың саны жыл сайын өсіп, 5%-ды құрап отыр. Өлім көрсеткішінің төмендеуі ең алдымен, қатерлі ісікті ерте кезеңінде анықтау диагностикасының жақсаруына және емделу нәтижесінің тиімділігіне байланысты.
Сонымен қатар, бұл көрсеткіш дамыған елдердің көрсеткішіне жетпейді, өйткені қатерлі ісіктің соңғы кезеңінде өлімнің бетін қайтару мүмкін емес және әлі де жоғары деңгейде тұр.

Слайд 14

Слайд 15

Қатерлі және қатерсіз ісіктердің сипаттамасы

Слайд 16

Ісік өсуі – организмде жаңадан қабылданған қасиеттерін шексіз буындарға бере алатын

ісік клеткаларының пайда болуы жєне көбеюі.Қазіргі жағдайда жер шарының әрбір төрттен бір тұрғыны ісікпен ауруы мүмкін және қатерлі ісіктердің дамуы жиілеп келеді.Мәселен, бұрынғы КСРО республикаларында өкпенің рак ауруымен ауруы соңғы 50 жылда 10 есе көбейді.Сонымен бірге ісік ең күрделі процестің бірі жєне қарқынды зерттеулерге қарамай әлі күнге дейін, көпшілік жағдайлары танылмаған медицинаның тарауы болып келеді.Бірқатар елдерде қатерлі ісіктер өлім себептерінің арасында жүрек-тамыр жүйелерінің ауруларынан кейінгі екінші орында, шамамен 16-23% құрайды.

Слайд 17

Сонымен, ісік паталогиялық, организмнің бақылауына бағынбайтын, белгілі зат алмасуының автономиясы мен

құрылымында және қасиеттерінде үлкен алшақтықтары бар клеткалардың өсіп-өнуі.