Дерматоздардың ауыз қуысындағы көрінісі. Қызыл жалпақ теміреткі (КПЛ), жүйелі қызыл волчанка. Пузырчатка. Этиологиясы, клиникасы
- Главная
- Медицина
- Дерматоздардың ауыз қуысындағы көрінісі. Қызыл жалпақ теміреткі (КПЛ), жүйелі қызыл волчанка. Пузырчатка. Этиологиясы, клиникасы
Содержание
- 2. Дәріс №13 Дерматоздардың ауыз қуысындағы көрінісі. Қызыл жалпақ теміреткі (КПЛ), жүйелі қызыл волчанка. Пузырчатка. Этиологиясы, патогенезі,
- 3. Қызыл жегі адам денесінің кез келген жерінде (ауыз қуысында, ерінде, кеудеде, шаш арасында, т.б.) пайда болуы
- 4. Қызыл жегі (красная волчанка)
- 5. Қызыл жалпақ теміреткі
- 6. Клиникалық көрiнiсi. Созылмалы қызыл жегi ауруы орналасуына тәуелсiз эритемадан басталады, орны тез мүйiзгектенедi. Уақыт өте зақымдалған
- 7. Қызыл жегiнiң әдеттегi түрi қызыл ерiн жиегiн Г.Н.Антонованың анықтауы бойынша 46% құрайды. Бұл кезде эритема, гиперкератоз
- 8. Клиникалық емес атрофия түрiндегi қызыл жегiiнiң ерiiн қызыл жиегiнде орналасуында 11% науқастарда болуы мүмкiн, аурудың бұл
- 9. Капош-Ирганг қызыл жегiнiң терең түрiнде – ерiннiң қабынуы өте сирек кездеседi. Қабыну ошағы шектеулi, ерiннiң қызыл
- 10. Қызыл жегi ауруын Вуд лампасымен жарықтандырғанда әдеттегi түрiндегi қабыну ошағы көгiлдiр немесе ақ қар тәрiздi түс
- 11. Цитологиялық тексеру кезiнде қырма-таңбаны қызыл жегi ауруында люминисценттiк микроскоппен қарағанда ядросыз мүйiзгектенген эпителий жасушасы сары-сарғылт немесе
- 12. Қызыл жалпақ темiртектi. Қызыл жалпақ темiртектi (красный плоский лишай) терi мен кiiлегейлi қабықтар бетiнде қабыну әсерiнен
- 13. Әдеттегi түрi (типичная форма) Аурудың бұл түрi жиi кездеседi. Папулалар түсi мен рельефi өзгермеген кiлегейлi қабық
- 14. Гиперкератозды немесе аса мүйiзгектенген түрi (гиперкератотическая форма) Сирек кездеседi. Папулалар бетi қатты мүйiзгектенуден қалыңдап, бiр-бiрiмен қосыла
- 15. Никотин қышқылының (1% ерiтiндiсiн жарақат ошағы астына немесе айналдыра инемен шаншып жiберсе жақсы нәтиже бередi) екi
- 16. Организмнiң қорғаныс қабiлетiн күшейту үшiн аутегенотерапиялық емдеу, пирогенал, декарис, тималин, актовегин тағайындалады. Аурудың әдеттегi түрiнде ауыз
- 17. Аурудың төрт түрiн ажыратады: Қарапайым күлдiреуiкше, вегетатцияланушы күлдiреуiкше, жапырақ тәрiздес күлдiреуiкше, себореялы (эритематозды) күлдiреуiкше.
- 18. Дәрiгер стоматолг үшiн маңызы бар түрi тұрпайы немесе қарапайым күлдiреуiкше, Себебi бұл кезде ауыз қуысы жиi
- 19. Қатты үйкелiске ұшыраған жарақат ошағындағы эпителий бозғылт тартып буалдырланып, астынғы тканнен ажырай бастайды, кейiннен ортасында эрозия
- 20. Ауру кезiнде Никольский симптомы оң болады. Бұл симптомды анықтаудың үш жол бар: Егер күлдiреуiктiң төбесiнен пинцетпен
- 21. Даму барысын үшiн үш фазаға бөлiнедi: Алғашқы кезеңi (бұл кезде бiрлi-жарымды бөрткендер шығады, эрозиялар тез жазылады),
- 22. Пемфигоидтар (Pemphigoid) Бұл аурулар кезiнде кiлегейлi қабық беттерiнде, терiде күлдiреуiк бөртпелер шығады, бiрақ эпителий клеткаларында акантолиз
- 23. Пемфигоидтың себебi әлi анықталған жоқ. Барлық пемфигоидтар кезiнде күлдiреуiктер эпителий қабатының астында орналасады. Никольский симптомы терiс
- 25. Скачать презентацию
Дәріс №13
Дерматоздардың ауыз қуысындағы көрінісі. Қызыл жалпақ теміреткі (КПЛ), жүйелі
Дәріс №13
Дерматоздардың ауыз қуысындағы көрінісі. Қызыл жалпақ теміреткі (КПЛ), жүйелі
Қызыл жегі(lupus erythematodes) — созылмалы аутоиммунды ауру; дәнекер тіннің диффузды аурулары қатарына жатады. Әр түрлі дәрі-дәрмектер (гидролизин, антибиотиктер, сульфаниламидтер, вакциналар, сарысулар), инфекциялық факторлар (стрептококк, вирусты инфекция) және сыртқы тітіркендіргіш әсерлерінен (ультракүлгін, инфрақызыл сәулелер, радиация, суық тию) пайда болады. Ауру тұқым қуалайды. Организмге түскен ошақты созылмалы инфекциялар орталығы және шеткі жүйке мен эндокриндік жүйелердің жұмысының бұзылуына, аурудың асқынуына жол ашады. Қызыл жегінің созылмалы (созылмалы тыртықталған эритематоз) және жедел (жедел эритематоз) түрлері бар. Соңғысында тері ғана емес, сонымен қатар ішкі органдар да зақымданады.
Қызыл жегі адам денесінің кез келген жерінде (ауыз қуысында, ерінде, кеудеде,
Қызыл жегі адам денесінің кез келген жерінде (ауыз қуысында, ерінде, кеудеде,
Қызыл жегі (красная волчанка)
Қызыл жегі (красная волчанка)
Қызыл жалпақ теміреткі
Қызыл жалпақ теміреткі
Клиникалық көрiнiсi.
Созылмалы қызыл жегi ауруы орналасуына тәуелсiз эритемадан басталады, орны тез
Клиникалық көрiнiсi.
Созылмалы қызыл жегi ауруы орналасуына тәуелсiз эритемадан басталады, орны тез
Қызыл жегiнiң әдеттегi түрi қызыл ерiн жиегiн Г.Н.Антонованың анықтауы бойынша 46%
Қызыл жегiнiң әдеттегi түрi қызыл ерiн жиегiн Г.Н.Антонованың анықтауы бойынша 46%
Клиникалық емес атрофия түрiндегi қызыл жегiiнiң ерiiн қызыл жиегiнде орналасуында 11%
Клиникалық емес атрофия түрiндегi қызыл жегiiнiң ерiiн қызыл жиегiнде орналасуында 11%
Қызыл жегiнiң эрозиялы-жаралы түрiнде ерiннiң қызыл жиегiндегi қабынуы 43% науқастарда кездеседi. Қабыну көбiне төменгi ерiнде орналасады себебi, үнемi төменгi ерiн сiлекеймен ылғаалданады және анатомиялық құрылысының ерекшелiгiне байланысты, ерiндердiң үнемi жарақаттану әсерiнен болады. Қызыл жегiнiң эрозиялы-жаралы түрiнде айқындалған қабыну ошағында эрозия, тiлiк, ойық жара, беттерi сарысулы және сарысулы-қанды қабыршақпен жабылған. Эрозиялар көбiне азғана инфильтрацияланған негiзде орнааласқан, қабыршақ гиперкератоз және атрофия түрiнде қабыну ошағының аналасында анықталады. Аурудың бұл түрi тағам қабылдағанда ерiннiң қызып ауру сезiмiнiң күшеюiмен мiнезделедi.
Капош-Ирганг қызыл жегiнiң терең түрiнде – ерiннiң қабынуы өте сирек кездеседi.
Қабыну
Капош-Ирганг қызыл жегiнiң терең түрiнде – ерiннiң қабынуы өте сирек кездеседi.
Қабыну
Қызыл жегi ауруын Вуд лампасымен жарықтандырғанда әдеттегi түрiндегi қабыну ошағы көгiлдiр
Қызыл жегi ауруын Вуд лампасымен жарықтандырғанда әдеттегi түрiндегi қабыну ошағы көгiлдiр
Цитологиялық тексеру кезiнде қырма-таңбаны қызыл жегi ауруында люминисценттiк микроскоппен қарағанда ядросыз
Цитологиялық тексеру кезiнде қырма-таңбаны қызыл жегi ауруында люминисценттiк микроскоппен қарағанда ядросыз
Қызыл жалпақ темiртектi.
Қызыл жалпақ темiртектi (красный плоский лишай) терi мен кiiлегейлi
Қызыл жалпақ темiртектi.
Қызыл жалпақ темiртектi (красный плоский лишай) терi мен кiiлегейлi
Аурудың себебi әлi анықталмаған. Ертеде ұсынылған неврогендiк, вирустық, токсико-аллергиялық теориялар нақты дәлелденбеген. Қызыл жалпақ темiртектi организмнiң көптеген ағзаларының созылмалы аурулармен қатар кездеседi. Аурудың дамуына ауыздағы тiтiркендiрушi факторлардың да әсерi мол.
Әдеттегi түрi
(типичная форма)
Аурудың бұл түрi жиi кездеседi. Папулалар түсi мен
Әдеттегi түрi
(типичная форма)
Аурудың бұл түрi жиi кездеседi. Папулалар түсi мен
Жалқықтана қызарған түрi
(экссудативно-гиперемическая форма)
Бұл түрi сиректеу кездеседi. Папулалар қызарып iсiнген кiлегейлi қабық бетiнде орналасады. Сырқат адамды ауызының әртүрлi тiтiркендiргiштерден ауыратыны мазалайды. Қабыну, жалқықтану белгiлерi басым болса, папулалардың анықтығы жойыла бастайды, кейде iсiнген тканге батып бiлiнбей кетедi. Қабыну керi дамыса қызару мен жалқықтану басылып, папулалар анық көрiне бастайды.
Күлдiреуiктенген түрi
(буллезная форма)
Өте сирек кездеседi. Жарақат ошағында немесе оған жақын диаметрлi 1-10 мм көпiршiк немесе күлдiреуiiк бөрткендер шығады және сарысулы немесе гемморагиялық жалқыққа толы болады. Тез жарылып эрозияғаа айналады және эрозия тез жазылады. Эрозиялы-жаралы түрi (эрозивно-язвенная форма). Бұл аурудың ауыр түрi, жарақат ошаағының ортасында эрозия немесе ойық жара пайда болады. Олар белгiлi пiшiнсiз болып келедi, беттерi таза шикi ет түстес, кейде фибриндi қақпен жабылған. Эрозиялар төңiрегiнде әдеттегi папулалар өрнегi сақталады. Жарақат ошағы күштi ауру сезiмiн тудырады.
Гиперкератозды немесе аса мүйiзгектенген түрi
(гиперкератотическая форма)
Сирек кездеседi. Папулалар
Гиперкератозды немесе аса мүйiзгектенген түрi
(гиперкератотическая форма)
Сирек кездеседi. Папулалар
Жеке-жеке орналасқан папулалар тегiс жерге шашырай тамған және кепкен әк тамшыларын еске түсiредi немесе фарфор тамшыларына ұқсайды.
Ауруды аталған түрлерiмен жүйелеу шарт емес, оларды аурудың даму сатысы деп айтуға болады. Себебi олар белгiлi бiр заңдылықпен бiр-бiрiне ауысып отырады.
Қызыл жалпақ темiреткi ұзаққа созылатын ауру, бiрде бетi қайтып, бiрде қайта қозып тұрады. Уақытында жойылмаған жергiлiктi тiтiркендiргiштер ауруды асқындырады (1%жағдайда қатерлi iсiкке айналады, көбiнесе соңғы екi түрi). Ауруға дұрыс диаагноз қою үшiн ауыз кандидозынан, аллергиялық қабынуынан, созылмалы зақымдануынан, лейкоплакиядан, қызыл жегiден, папулездi мерезден, күлдiреуiктен ажырата бiлу керек.
Ауруды емдеу. Сырқат адамды жан-жақты тексеруден өткiзiп, анықталған ауруларын дұрыс емдеп жазу керек. Аурудың барлық түрiнде орталық нерв жүйесiнiң жұмысын реттейтiн дәрiлер, витаминдер жиынтығын, “А” витаминiнiң (майлы ерiтiндiсiн) тағайындайды.
Никотин қышқылының (1% ерiтiндiсiн жарақат ошағы астына немесе айналдыра инемен шаншып
Никотин қышқылының (1% ерiтiндiсiн жарақат ошағы астына немесе айналдыра инемен шаншып
Кортикостероидтар тобының өкiлдерiн, хингаминдi жарақат ошағына инъекциялық әдiспен жiберуге болады, барлығы 5-6 инъекция, күнара немесе 2-3 күнде бiр рет жасалады. Жаралар жазылу үшiн кератопластиктермен әртүрлi жақпалар қолданылады.
Организмнiң қорғаныс қабiлетiн күшейту үшiн аутегенотерапиялық емдеу, пирогенал, декарис, тималин, актовегин
Организмнiң қорғаныс қабiлетiн күшейту үшiн аутегенотерапиялық емдеу, пирогенал, декарис, тималин, актовегин
Аурудың әдеттегi түрiнде ауыз қуысын сауықтырып, гигеналық шараларды орындауға мән берген жөн.
Ұзақ жазылмайтын жаралар және гиперкератоздану ошақтарын кесiп алып тастау керек. Физиотерапевтiк әдiстерден ГНЛ-сәулесiмен, ультрадыбыспен емдеу дұрыс нәтиже бередi. Қызыл жалпақ темiреткiмен ауру адамдар диспансерлiк бақылауда болулары керек.
Күлдiреуiкше
(пузырчатка - реmрhigus)
Нағыз күлдiреуiкше терiнi жараақаттайтын өте ауыр сырқат, буллездi дерматоздар тобына жатады. Терiнiң мальпигий қабатын, кiлегейлi қабықтың тiкенектi қабатының клеткаларының акантолизденуiнен күлдiреуiк бөртпелер шығатын ауру. Ауру көбiне 35 жастан асқан әйелдер мен ерлер арасында кездеседi, балалар сирек ауырады.
Аурудың төрт түрiн ажыратады:
Қарапайым күлдiреуiкше,
вегетатцияланушы күлдiреуiкше,
Аурудың төрт түрiн ажыратады:
Қарапайым күлдiреуiкше,
вегетатцияланушы күлдiреуiкше,
себореялы (эритематозды) күлдiреуiкше.
Дәрiгер стоматолг үшiн маңызы бар түрi тұрпайы немесе қарапайым күлдiреуiкше,
Себебi
Дәрiгер стоматолг үшiн маңызы бар түрi тұрпайы немесе қарапайым күлдiреуiкше,
Себебi
Аурудың себебi әлi анықталмаған.
Көбiрек таралғандар вирустық және аутоиммундық теориялар.
Аурудың гистологиясы. Тiкенектi қабатта домбығу байқалады, акантолиздiң әсерiнен сұйық жиналып, күлдiреуiк бөрткендер шығады, себебi клеткалар бiiр-бiрiнен және астыңғы қабаттан тез ажырайды.
Клиникалық белгiлерi: кiлегейлi қабық бетi жиi жараланады және ұзақ уақыт (бiрнеше айдан бiрнеше жылға дейiн) аурудың бiр ғана белгiсi болып келедi.
Ауыздың жиi жарақаттанатын бөлiгi: ұрт, таңдай, ерiн, жұтқыншақ кiлегейлi қабық беттерi. Қабынып өзгермеген кiлегейлi қабық бетiне бiрлii-екiлi күлдiреуiктер шығады, қабығы өте жұқа болғандықтан тез тесiлiп созылады (спавшийся пузырь). Кейде бiрден күлдiреуiк шықпауы мүмкiiн.
Қатты үйкелiске ұшыраған жарақат ошағындағы эпителий бозғылт тартып буалдырланып, астынғы тканнен
Қатты үйкелiске ұшыраған жарақат ошағындағы эпителий бозғылт тартып буалдырланып, астынғы тканнен
Эрозия бетi жалаңаш немесе оңай алынатын фибриндi қақпен жабылған болуы да мүмкiн. Сырқат ошағы қатты ашып ауырады. Түрлi әсерлерден күшейедi және екiншiлiк инфекциядан тез қабыну белгiлерi қосылады, ауыздан нашар иiс шығады.
Аурудың внгетатцияланған түрiнде жара бетiнде түрлi биiктiктегi (2-3 мм) қызыл түстi (шикi еттей) өсiктер (вегетатциялар) пайда болады (дәнекер тканнiңбүртiктерiнiң тiтiркенiстен өсүiнен). Себореялы күлдiреуiкше тұрпайы түрi тәрiздес басталады, ал терiдегi жарақат ошағы аса майлы қайызғақ ошағына ұқсайды. Жапырақ тәрiздес күлдiреуңкше кезiнде ауыз қуысы сирек жарақаттанады.
Ауру кезiнде Никольский симптомы оң болады. Бұл симптомды анықтаудың үш жол
Ауру кезiнде Никольский симптомы оң болады. Бұл симптомды анықтаудың үш жол
Егер күлдiреуiктiң төбесiнен пинцетпен қысып тартса, бiраз жерге дейiн эпителий қабаты сыдырыла бередi.
Жарақат ошақтары арасындағы көрiнер көзге өзгермеген аймақты ысқылыса , күлдiреуiк, немесе эрозия пайда болады.
Егер жарақат ошағынан алыс жатқан кiлегей қабық немесе терi бетiн ысқылыса, эпителийдiң беткi қабаттары сыдырылады. Кейде симптомның үш түрi бiрдей оң бола бермейдi.
Терiдегi күлдiреуiктер түсi өзгермеген, болмаса аз қызарған терi бетiнде орналасады және көбiнесе киiм үйкелiп қажалатын жерде (қарын, арқа, қолтық асты, шат қатпарлары терiлерi) шығады. Бiрнеше сағаттан соң күлдiреуiктер болбырап, алмұрт тәрiздес салбырап, жарылып эрозияланады. Эрозия беттерi вегетатцияланған өсiктермен, сары сулы қабықшалармен немесе себорея тәрiздес қақтармен жабылады және қатты ашып ауыра бастайды. Ауру кезiнде жұтқыншақтың, асқазанның және iшектiң кiлегейлi қабықтары да жиi жарақаттанады. Сонымен қатар көптеген ағзаларда және орталық нерв жүйесiнде өзгерiстер қатар болуы мүмкiн.Аурудың дамуы көбiне созылмалы түрде (сирек жағдайда жедел немесе баяулау дамыған түрде кездеседi.
Даму барысын үшiн үш фазаға бөлiнедi:
Алғашқы кезеңi (бұл
Даму барысын үшiн үш фазаға бөлiнедi:
Алғашқы кезеңi (бұл
жазылады), Никольский симптомы көбiне терiс, сирек жағдайларда ғана оң, акантолизденген клеткалар аз (30%)
Өршу кезеңi: көп бөрткендер шығып, аурудың даму шыны байқалады.
Жазылу кезеңi: эрозиялар бетi жабылып, барлық клиникалық белгiлерi жойыла бастайды, Никольский симптомы көбiне терiс болады. Аурудың диагнозын клиникалық белгiлерiне, Никольский симптомына, цитологиялық зерттеулермен иммунофлюоресценциялау реакциясы нәтижесiне сүйене отырып қояды. Цитологиялық зерттеулер кезiнде эрозия түбiнен алынған қырмады, немесе жақпа таңбада дегенерацияланып өзгерген эпителий клеткалары – акантолизденген клкткалар (Тцанк клеткалары) табылады. Бұл клеткалар домалақ, көлемдерi кiшi, ядролары үлкен (цитоплазманың 1/3-1/2 бөлiгiн алып жатады). Цитоплазмасы екi қабатты – iшкi қабаты ақшыл қызыл түстi, сыртқы қабаты қою-көк түстi.
Аурудың диагнозын толық анықтау үшiн басқа аурулардан ажырата бiлу керек: дәрiден туған аллергиялық күлдiреуiктен, қатесiз күлдiреуiкшеден (буллездiпемфигоид), көп түрлi жалқықты эритемадан, буллездi қызыл темiреткiден, Дюринг дерматитiнен, күлдiреуiктi эпидермолизден (Лайл ауруы). Ауруды емдеу терiлер ауруын емдейтiн ауруханада жүргiзiледi. Дәрiгер- стоматолгтың мiндетi: аурудың ауыз қуысын сауықтыру, екiншiлiк инфекцияланудың алдын алу, ауыздың гигеналық жағдайын сақтауға үйрету.
Пемфигоидтар (Pemphigoid)
Бұл аурулар кезiнде кiлегейлi қабық беттерiнде, терiде күлдiреуiк бөртпелер шығады,
Пемфигоидтар (Pemphigoid)
Бұл аурулар кезiнде кiлегейлi қабық беттерiнде, терiде күлдiреуiк бөртпелер шығады,
Бұл топтағы ауруларға төменгi үш ауру кiредi:
1) Левер буллездi пемфигоиды (Н.Д. Шеклаков атаған, нағыз акантолизденбейтiн күлдiреуiкше-собственно неакантолитическая пузырчатка).
2) Көздiң тыртықтаушы пемфигоиды (шырышты-синехиалды атрофиялаушы буллездi дерматит) – (рубцующий пемфигоид, пемфигус глаз или слизисто-синехиальный атрофирующий буллезный дерматит).
3) Ауыздың ғана қатерсiз, акантолизденбейтiн күлдiреуiкшесi – (доброкачественная неакантолитическая пузырчатка слизистой оболочки полости рта).
Пемфигоидтың себебi әлi анықталған жоқ. Барлық пемфигоидтар кезiнде күлдiреуiктер эпителий қабатының
Пемфигоидтың себебi әлi анықталған жоқ. Барлық пемфигоидтар кезiнде күлдiреуiктер эпителий қабатының
Бұл аурумен көбiнесе жасы ұлғайған адамдар ауырады, жалпы организм көп зардап шекпейдi.
Қатерсiз акантолизденбейтiн ауыз күлдiреуiкшесiн 1959 ж. Б.М.Пашков пен Н.Д. Шеклаков суреттеп жазған. Бұл кезде ұсақ (диаметрi 3-10 мм) эпителий астында орналасқан күлдiреуiктер ауыздың әр жерiндегi кiлегейлi қабық бетiне шығып, жарылып эрозияланады. Олар тез жазылады, тыртық қалмайды. Бұл күлдiреуiктер жойылса, екiншiлерi қайта шығып, ауру он шақты жалға созылады. Кейде өз бетiмен емдеу жүргiзiлмесе де, сырқат адам сауығып кетуi мүмкiн.
Буллездi пемфигоидтарды күлдiреуiк шығатын көптеген аурулардан ажырата бiлу керек.
Ауруды емдеу. Антигистаминдiк дәрiлер мен “С” және “Р” витаминдерi, аз мөлшерде белгiлi жүйемен кортикостероидтар тағайындалаады. Кейде безгекке қарсы қолданылатын дәрiлермен емдеу жақсы нәтиже бередi.
Жоғарыда айталған “кұлдiреуiкше” және пемфигоид ауруларын емдеудi кортикостероидтардың үлкен мөлшерiн тағайындаудан бастап, белгiлi схемамен аяқтайды. Кортикостероидтардан преднизолон, триамцинолон, дексаметазон және цитостатиктерден қолданылады. Асқынулардың алдын-алу үшiн ас тұзының iшетiн судың мөлшерiн азаайту керек және “С” витаминiн, калий орататын, панангин тағайындау керек. Цитостатиктерден метотрексат бередi (жетiсiне бiр рет 35-50 мг). Пемфигоидтар кезiнде кортикостероидтердi шағындау мөлшерде тағайындайды (преднизолон 25-30 мг бастайды). Сырқаттарды иммунологиялық тексеруден өткiзiп, табылған ауытқуларды емдеу керек.