Еңбек физиологиясының негізі,дене еңбегімен ой еңбегінің ерекшеліктері

Содержание

Слайд 2

Жоспар Кіріспе Негізгі бөлім Адамның еңбектену іс-әрекетінің түрлері Еңбектің ауырлығына қарай

Жоспар

Кіріспе
Негізгі бөлім
Адамның еңбектену іс-әрекетінің түрлері
Еңбектің ауырлығына қарай жіктелуі
Жұмысқа жарамдылық
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Слайд 3

Кіріспе Еңбек-адамның өз мұқтаждығын қанағаттандыру үшін жасайтын мақсатты іс-әрекеті. Ол қоғаммен

Кіріспе

Еңбек-адамның өз мұқтаждығын қанағаттандыру үшін жасайтын мақсатты іс-әрекеті. Ол қоғаммен тығыз

байланысты әлеуметтік санат. Өйткені еңбек адам тіршілігінің және тұрмыс қалпының қажетті шарты болып саналады.
Слайд 4

Еңбектену іс-әрекеттің организмге ететін әсерін еңбек физиологиясы зеттейді. Ол Адам организмінің

Еңбектену іс-әрекеттің организмге ететін
әсерін еңбек физиологиясы зеттейді. Ол
Адам организмінің еңбектену

кезіндегі әрекеттік өзгерістерін зерттейді.Сөйтіп, адамның денсаулығын және жоғары жұмыскерлігін сақтау үшін, еңбекті ұйымдастырудың режимі мен жүктемелердің организмге қолайлы түрлері мен әдістерін ғылыми тұрғыдан қарастырады.
Слайд 5

Адамның қимыл-әрекеті өте күрделі. Ол іс жүзінде организмнің қозғалыс жүйесі-бұлшықеттердің қызметі

Адамның қимыл-әрекеті өте күрделі. Ол іс жүзінде организмнің қозғалыс жүйесі-бұлшықеттердің қызметі

арқылы атқарылады.Сондықтан бұлшықеттердің іс-әрекетін және оның реттелу тетіктерін зерттеу еңбек физиологиясының маңызды саласы болып саналды.
Бұлшықеттердің жұмысы едәуір энергия шығынын талап етеді және вегетативтік жүйелер (қанайналымы, тынысалу,зат алмасу,сыртқа шығару т.с.с.)әрекетінде өзгерістер тудырады.Сонымен қатар адамның еңбегі мақсатты іс-әрекеттен тұрады,ол тәлім тәрбие,үйрену және дағдылану істері арқылы қалыптасады.
Слайд 6

Еңбектенудің қолайлы жағдайларын таңдап алу және жақсарту,және өндірістің қосымша түрткілерінің(шу, вибрация,қысым,

Еңбектенудің қолайлы жағдайларын таңдап алу және жақсарту,және өндірістің қосымша түрткілерінің(шу, вибрация,қысым,

ылғалдылық, химиялықзаттар) зиянды әсерлерінен сақтандыру мен кәсіби ауруларды болдырмау істерін еңбек гигиенасы жүзеге асырады.Бұл мақсаттарды орындау үшін ол еңбек физтологиясының зерттеу әдістері мен нәтижелерін пайданаланады.Адамның еңбектену кезіндегі қарым-қатынасын еңбек психологиясы ғылыми тексереді.
Слайд 7

Дене еңбегі Дене еңбегінде ең әуелі бұлшықет жүйесі белсендіріледі,оны вегетативті жабдықтау

Дене еңбегі

Дене еңбегінде ең әуелі бұлшықет жүйесі белсендіріледі,оны вегетативті жабдықтау (зат

алмасу, қан айналымы) камтамасыз етіледі.

Жұмыс әрекеті

талдағыш

қозғалыс

ақыл-ой

Слайд 8

Слайд 9

Слайд 10

Слайд 11

Дене еңбегі Статикалық-бұлшықеттің ұзақ уақыт жиырылу күшін жүзеге асыратын және сақтайтын

Дене еңбегі

Статикалық-бұлшықеттің ұзақ уақыт жиырылу күшін жүзеге асыратын және сақтайтын қабілетін

оның шадамдылығы деп атайды,ол осы жұмыста анықталады.

Динамикалық(жылжымалы)-шыдамдылық ең ақырғы уақыт және жеткен қажетті қуатпен сипатталады

Слайд 12

Жұмыскерлік-адамның нақтылы жұмысты белгіленген мерзімде жеткілікті нәтижемен орындай алатын пәрменді мүмкіндіктерін

Жұмыскерлік-адамның нақтылы жұмысты белгіленген мерзімде жеткілікті нәтижемен орындай алатын пәрменді мүмкіндіктерін

айтады.

Өндіріс жағдайында жұмыскерлік әртүрлі түтрткілердің ықпалынан смена(ауысым) кезінде жиі өзгереді.Сондықтан жұмыскерлікті бірнеше кезеңге бөледі.

Слайд 13

Бірінші кезең-іске қосылу.Бұл кезңде шартты тітіркендірудің әсерінен ОЖЖ-ның белсенділігі артады,зат алмасу

Бірінші кезең-іске қосылу.Бұл кезңде шартты тітіркендірудің әсерінен ОЖЖ-ның белсенділігі артады,зат алмасу

деңгейі көбейеді,қан айналасы күшейеді.Сөйтіп жұмыскерлік көтеріледі.Бұл әртүрлі психо-физиологиялық әрекеттердің біртіндеп қосылуынан организмнің, көптеген жүйелердің осы реттеуші әрекетінен пайда болады.
Слайд 14

Екінші кезең-тиянақты жұмыскерлікті көрсетеді. Бұл кезеңде ОЖЖ қолайлы қызмет атқарады.Ал еңбек нәтижесі өте жоғары болады.

Екінші кезең-тиянақты жұмыскерлікті көрсетеді. Бұл кезеңде ОЖЖ қолайлы қызмет атқарады.Ал еңбек

нәтижесі өте жоғары болады.
Слайд 15

Үшінші кезең-қажу кезеңі-мұнда жұмыскерлік төмендейді.Төртінші кезеңде жұмыскерлік қайта көтеріледі.Оның негізін жұмыс

Үшінші кезең-қажу кезеңі-мұнда жұмыскерлік төмендейді.Төртінші кезеңде жұмыскерлік қайта көтеріледі.Оның негізін жұмыс

аяқталуы мен кезекті демалысқа байланысты шартты рефлекстер жасайды.
Слайд 16

Слайд 17

Жұмыскерлікті көтеру және қозғалыс дағдыларын қалыптастыру үнемі машықтандырудың мәні өте зор.Өйткені

Жұмыскерлікті көтеру және қозғалыс дағдыларын қалыптастыру үнемі машықтандырудың мәні өте зор.Өйткені

жаттығулар адам организмі қызметін тереңірек қайта құрады.Машықтану кезінде организм жұмыскерлігінің дамуы және жоғары сатыға көтеріліу әртүрлі болады.
Слайд 18

Жұмыс кезіндегі адам организміндегі өзгерістер Энергия шығыны-бұлшықеттің 70-90%-і қатысатын ауыр жұмыстарда

Жұмыс кезіндегі адам организміндегі өзгерістер

Энергия шығыны-бұлшықеттің 70-90%-і қатысатын ауыр жұмыстарда 12-20кДж,

ал 30-60%-і қатысатын жеңіл және орташа жұмыстарда 8-12кДж-ге тең келеді.Энергия шығыны отырып істейтін жұмыстарда (бұлшықеттің 5-15%-де шамамен 1-4кДж)аз болады.
Слайд 19

Жұмыс істеуші бұлшықеттерге оттегі,глюкоза, және т.б. Қажетті заттар дер кезінде жетіп

Жұмыс істеуші бұлшықеттерге оттегі,глюкоза, және т.б. Қажетті заттар дер кезінде жетіп

организмнен ыдырау өнімдерін дер кезінеде шығарады.Сондықтан тынысалу және жүрек тамыр жүйесінің қызметі күшейеді.Жұмыс кезінде жүректің минуттық көлемі 4-8 есе артады, сөйтіп газ алмасу 5-10есе жеделдейді.Тыныс жиілігі жұмыс кезінде тыныштық кезімен салыстырғанда 2-3есе өседі.Еңбектену кезінде жұмыскерлікті қамтамасыз ету үшін энергия қорын іске тартатын эндокриндік жүйенің белсенділігі артады.
Слайд 20

Гиподинамия Қазіргі кезде адам өзінің еңбек және тұрмыс қажетіне бұлшықет жұмысын

Гиподинамия

Қазіргі кезде адам өзінің еңбек және тұрмыс қажетіне бұлшықет жұмысын аз

пайдаланады. Сондықтан оның тіршілігінде ерекше жағдай гиподинамия (аз күш салу)мен гипокинезия (аз қозғалыс)жиі кездеседі.Адам организмінде өзгерістер тудыратын қимыл әрекеті қарқынының шектелуін айтамыз .
Слайд 21

Слайд 22

Ой еңбегі

Ой еңбегі

Слайд 23

Ғылыми-техникалық дамудың салдарынан ой еңбегімен шұғылданатын адамдар саны көбеюде.Сонымен қатар көптеген

Ғылыми-техникалық дамудың салдарынан ой еңбегімен шұғылданатын адамдар саны көбеюде.Сонымен қатар көптеген

дене еңбегі бар кәсіптерде де ой әрекетінің үлесі артуда.Ой еңбегінің қатарына ақпартатты қабылдайтын және өңдейтін сезім жүйесі,ықылас,зерде,ойлауды және эмоциялық күйді айрықша ынталандыратын жұмыстар жатады.
Слайд 24

Ой еңбегі Медицина қызметкерлері және студенттер мен оқушылар Шығармашылық(ғылыми қызметкерлерсәулетшілер жазушылар артистер) Операторлық Басқару(мекеме басшылары,мұғалімдер,оқытушылар)

Ой еңбегі

Медицина қызметкерлері және студенттер мен оқушылар

Шығармашылық(ғылыми қызметкерлерсәулетшілер жазушылар артистер)

Операторлық

Басқару(мекеме басшылары,мұғалімдер,оқытушылар)

Слайд 25

Ой жұмысы кезінде мидың көптеген аймақтарында жергілікті белсенділік үрдісі пайда болады.Олар

Ой жұмысы кезінде мидың көптеген аймақтарында жергілікті белсенділік үрдісі пайда болады.Олар

үлкен мидың оң және сол сыңарларын қамтиды.Ал енді кез келген ой жұмысында ми белсенділігінің жалпы өзгерістері бірге жүретін болса,жергілікті белсенділік қыртыс пен қыртысасты аймақтарында көртеген басқа (перпепция-түйсік,қимыл,сөйлеу,мнестиялық-есте сақтау)әрекеттерде жиі кездеседі.
Слайд 26

Слайд 27

Қорытынды Дене мен ой еңбектерін өзара оңтайлы үйлестіру адамның денсаулығын жақсартады,тұлғалық

Қорытынды

Дене мен ой еңбектерін өзара оңтайлы үйлестіру адамның денсаулығын жақсартады,тұлғалық және

психикалық бітісін қалыптастырады,тірліктік әрекетін,иммундық қасиетін жоғары деңгейде көтереді.Сөйтіп организмнің тіршілік және әлеуметтік бейімделісін қамтамасыз етеді.