Математикалық шамалар және олардың симметриясы
Математикалық шамалар және олардың симметриясы Кристалдың физикалық қасиеттері скаляр, вектор және тензорлармен сипатталады. Тензорлар – диэлектрлік өтімділік, магниттік сезгіштік және т.б. бағытқа тәуелді физикалық шамаларды сипаттайтын бағытталған математикалық шамалар. Векторлар және скалярлар Скалярлар – кристалдың көлемі, тығыздығы, жылусиымдылығы және т.б. бағытқа тәуелсіз физикалық шамаларды сипаттайтын бағытталмаған математикалық шамалар. Векторлар – жылдамдық, күш, электр және магнит өрістерінің кернеулігі, поляризация және магниттену сияқты бағытқа тәуелді шамаларды сипаттайтын бағытталған математикалық шамалар. Полярлық вектор мұндағы р1, р2, р3 – р вектордың Х1, Х2, Х3 (1 сур.) түзусызықты координат жүйесінің осьтері бойынша компоненттері. Полярлық вектордың басы мен аяғы едәүір әртүрлі болатынын және оларды ешқандай операциямен бірлестіруге болмайтынын көрсету үшін оны бағытшамен белгілейді. Полярлық вектордың р абсолют шамасы келесі қатынастан анықталады: | р| = (р12 + р22 + р32)½, Полярлық вектордың бағыты оның координат осьтерімен жасайтын бұрыштардың бағыттаушы косинустарынан анықталады. cosα1 = р1/р, cosα2 = р2/р, cosα3 = р3/р. 1 сур.