Nowotwory obszaru głowy i szyi- radioterapia

NOWOTWORY GŁOWY I SZYI - REGION ANATOMICZNY

NOWOTWORY GŁOWY I SZYI - CHARAKTERYSTYKA KLINICZNA (1)

Region anatomiczny: podstawa

Tytoń i alkohol są najważniejszymi czynnikami ryzyka (po 15-30 latach ryzyko

NOWOTWORY GŁOWY I SZYI - CHARAKTERYSTYKA KLINICZNA

Zasadnicze leczenie = chirurgia

Rak dna jamy ustnej

Rak bocznej części języka

NOWOTWORY GŁOWY I SZYI - ANATOMIA

NOWOTWORY GŁOWY I SZYI –
ANATOMIA RADIOLOGICZNA

symptomatologia

NOWOTWORY GŁOWY I SZYI –
CHARAKTERYSTYKA KLINICZNA

NOWOTWORY GŁOWY I SZYI –
CHARAKTERYSTYKA KLINICZNA

Symptomatologia-ból ucha

NOWOTWORY GŁOWY I SZYI –
CHARAKTERYSTYKA KLINICZNA

Doświadczenie kliniczne

Ca nasopharyngis T4N3,

Długotrwałość etapu miejscowego/regionalnego
Znana i przewidywalna historia naturalna raka gisz
(umiejscowienie powierzchniowe

Promieniowyleczalność a promieniowrażliwość

Promieniowrażliwość – proporcjonalna do aktywności podziałowej komórek i odwrotnie

NOWOTWORY GŁOWY I SZYI –
WSKAZANIA DO LECZENIA

Korzyści z leczenia chirurgicznego

NOWOTWORY GŁOWY I SZYI – WSKAZANIA DO LECZENIA

Korzyści z radioterapii w

NIEZAAWANSOWANY RAK GŁOWY I SZYI = I-II
Standardem leczenia jest chirurgia

ZAAWANSOWANY RAK GŁOWY I SZYI
Jeśli szansa wyleczenia < 70%
standardem jest skojarzenie

ZAAWANSOWANY RAK GŁOWY I SZYI
Przesłanki dla RT pooperacyjnej:
Konieczność podania wysokiej dawki

Rak jamy ustnej

PG

Rak języka T2N0 - schemat pól RT

Rak języka T2N0 - symulacja

Rak języka T2N0 – planowanie rozkładu dawki

Rak policzka, dziąsła - technika RT

Rak górnej części gardła

Nowotwory gardła górnego - anatomia nosogardła

Nowotwory gardła górnego - tylna droga rozsiewu regionalnego

Węzły chłonne bocznej ściany

Nowotwory gardła górnego - schemat pól bocznych RT

Nowotwory gardła górnego - portal symulacyjny i weryfikacyjny RT dla PTV1

Nowotwory gardła górnego - portal symulacyjny RT dla PTV2 (GTV T1-2,

Nowotwory gardła górnego - portal symulacyjny RT dla PTV3 (GTV)

III etap:

Nowotwory gardła górnego - pola „węzłowe” dla wiązek fotonowych (Co60, 4-6MV)

Nowotwory gardła górnego - RT dostosowawcza (konformalna) tzn. MLC, IMRT, stereotaksja

I

Nowotwory gardła górnego - RT dostosowawcza (konformalna) tzn. MLC, IMRT, stereotaksja

II

RAK KRTANI

10x częśćiej u mężczyzn niż u kobiet
Najczęstszy nowotwór okolicy głowy i

Rak ok. nadgłośniowej - ok. 50-60% wszystkich raków krtani
Rak głośni –

Rak ok. nadgłośniowej

Dynamiczny wzrost miejscowy
Wczesne występowanie przerzutów do węzłów chłonnych szyi

Rak głośni

Wolny, wieloletni wzrost
Rzadko i późno daje przerzuty do węzłów chłonnych
Podstawowy

Rak ok. podgłośniowej

Długo wzrost bezobjawowy
Duszność, kaszel, trudności w przełykaniu występują późno
Często

Drogi szerzenia się raka krtani przerzuty do węzłów chłonnych - nadgłośnia

Ryzyko N+

TAKTYKA LECZENIA RAKA KRTANI

Wzrost głównie miejscowo-regionalny
Względnie niski odsetek występowania przerzutów odległych
Doszczętne

Leczenie okolica nadgłośniowa

T1-2 N0-2
RTH rad. lub RTH-CHT rad. (T, N+, elektywnie

Leczenie okolica nadgłośniowa T3-4 N0-2

RTH –CHT rad. – za:
Niewielka objętość guza
Egzofityczny wzrost

Leczenie głośnia

T1-2 N0
RTH rad
T2 N1-3
Laryngektomia+MRND+RTH uzup.
RTH-CHT rad.
T3 N0
Indywidualnie
RTH –CHT rad.
Laryngektomia +/-

Leczenie głośnia

Wyniki leczenia RTH:
T1 – DFS - ponad 80% pacjentów
T2 – DFS

Leczenie okolica podgłośniowa

Laryngektomia +wycięcia układu chłonnego szyi przy N+ ,+/- RTH uzup.

Wskazania do RTH uzupełniajacej

Duże miejscowe zaawansowanie guza (T3), lub guz przechodzi

Powikłania popromienne

Powikłania wczesne (ostry odczyn popromienny)
występują w czasie radioterapii, lub bezpośrednio

Ostry odczyn popromienny

Skóra:
Intensywność rumienia
Złuszczanie suche (% napromienianego pola)
Złuszczanie wilgotne (%)

Ostry odczyn popromienny

Błona śluzowa:
Intensywność zapalenia błony śluzowej
Brak
Naloty włóknika poniżej 50% pow.
Naloty

Ostry odczyn popromienny

Objawy zależne od OOP:
Ból gardła
Ból przy połykaniu (+konieczność zmiany

Przerwa w napromienianiu??

Późny odczyn popromienny

Skóra i tkanka podskórna:
Telaangiektazje
Obrzęk tkanki podskórnej
Zwłóknienie tkanki podskórnej

WŁÓKNIENIE TKANEK PODNABŁONKOWYCH

TELEANGIEKTAZJE

PRZEROST MYOINTIMY

KOMÓRKI „PIANKOWATE”

Późny odczyn popromienny

Odczyn błony śluzowej
Zcieńczenie błony śluzowej
Zmleczenie błony śluzowej
Teleangiektazje
Owrzodzenie błony śluzowej
Głęboka

Późny odczyn popromienny

Inne uszkodzenia:
Dysfagia
Obrzęk krtani
Zapalenie chrząstek
Martwica chrząstek
Popromienna martwica kości
Suchość w jamie

Planowane zastosowanie uzupełniajacej
radioterapiai nie może być
usprawiedliwieniem dla nieradykalnego
zabiegu