Ünsiyyətin psixologiyası

Август 4, 2022

Главная
Психология
Ünsiyyətin psixologiyası

Содержание

2. Ünsiyyətin insan fəaliyyətində və inkişafında rolu
3. Cuma Cumayev
4. Kommunikasiya
5. Komminikasiya – informasiyanın bir subyektdən digərinə ötürülməsi prosesidir. İnformasiya mübadiləsini həyata keçirən adamlar bir-birinə təsir göstərə
6. KOMMUNİKASİYA VASİTƏLƏRİ Verbal Qeyri- verbal
7. Verbal kommikasiya «Söz fırtına kimi insanın orqanizminin ən etibarlı hesab edilən psixofizioloji prosesləri belə dağıda bilər,
8. Verbal kommunikasiya —dedikdə bilavasitə sözün iştirak etdiyi informasiya başa düşülür. Verbal sözü latın dilindən tərcümədə”söz” deməkdir.
10. Əks əlaqə.
11. Əks əlaqə göndərilən informasiyanın doğru və ya yanlış sbaşa düşüldüyünü təstiqləyir. Əks Əlaqənin növləri Passiv Aktiv
12. Əks əlaqə quruluşunun 4 texnikası Sorğu- sual Verbalizasiya Hisslərin əks olunması Xülasə.
13. Şəxslərarası münasibətdə dinləmə
14. Ünsiyyətin sona qədər normal dialoq formasında keçməsində dinləmə amili əsas yer tutur. Araşdırmalar göstərir ki, bizim
15. Dinləmə növləri
16. Bu dinləmə növü danışan şəxsin söhbətinə maksimal diqqət daxilində minimial müdaxilə ehtimalı ilə seçilir. Diqqətlə susaraq,
17. Emosional affekt vəziyyətində, güclü emosional təsir altında (misal üçün, münaqişə şəraitində) olan insanı dinləmək lazım gəldiyi
18. Dinləmə üsulları Müsbət təsirlər: - razılaşma (“elədir”, “hə-hə”, “əlbəttə”, başla tərpənişlər); -“əks- səda- təsiri” (həmsöhbətin sonuncu
19. AKTİV REFLEKSİV DİNLƏMƏ İnformasiyanın əks olunduğu dinləmə növünə aktiv refleksli dinləmə deyilir. Refleksiya - lat. dilindən
20. Aktiv dinləmənin üsülları •Təkrarlama -danışan kəsin hərfi söz ifadəsinin, partnyor tərəfindən sitat gətirmək (“Sizi anladığım qədər...”).
22. Ünsiyyət çətinlikləri “Yalnız tələbələrimdən biri məni anladı, o da səhv anladı” Georq Vilhelm Fridrix Hegel
23. “Sən və Mən” informasiyası Ünsiyyət zamanı iki növ informasiya qeyd olunur: Mən Sən Sən informasiya misal:
24. Sən- İnformasiya • günahkarlıq hissi yaradır; • töhmət, alçaltma, günahlandırma kimi qəbul edilir; • hörmətsizlik əlaməti
25. NÜMUNƏ: Biz adətən “Siz- informasiyanı ” vasitəsi ilə göndəediyimiz istənilən məlumatı “Mən- məlumatam” texnikası ilə başqa
26. Kommunikativ maneələr Göstərişlər, əmrlər, tələblər - (misal üçün, “sən etməlisən...”, “sən bu dəqiqə etməlisən...” və s.
27. Tənqid, töhmət, müqavimət “Sən ümumiyyətlə anlamırsan...”, “Sən dəyişilməz tənbəlsən”- bu cür ifadələr insanın səriştəsiz və ya
28. Qeyri-verbal kommunikasiya
29. Mimika təhlilinin prinsipi. Üfiqi xətt üzrə sifət 3 zonaya bölünür göz və alın; burun və burun
30. İntim zona ( 15 sm-dən 46 sm qədər)- xüsusi bufer zonasıdır. Bu zonaya ən yaxın emosional
31. Gözlərlə əlaqə ( Eye contact) Gözlərlə əlaqə ( eye contact) verbal kommunikasiyası ilə sıx əlaqədədir və
32. Hesab edilir ki, insanlar bir- birilərinə danışıq zamanı orta hesab müddəti ilə 30%- dən 60 %-ə
34. Скачать презентацию

Слайд 2

Ünsiyyətin insan fəaliyyətində və inkişafında rolu

Слайд 3

Cuma Cumayev

Слайд 4

Kommunikasiya

Слайд 5

Komminikasiya – informasiyanın bir subyektdən digərinə ötürülməsi prosesidir.
İnformasiya mübadiləsini həyata

keçirən adamlar bir-birinə təsir göstərə bilirlər
Kommunikasiyanın effektivliyi təsirin nə dərəcədə həyata keçirilməsi ilə ölçülür.

Слайд 6

KOMMUNİKASİYA VASİTƏLƏRİ
Verbal
Qeyri- verbal

Слайд 7

Verbal kommikasiya
«Söz fırtına kimi insanın orqanizminin ən etibarlı hesab edilən

psixofizioloji prosesləri belə dağıda bilər, tərsinə çevirər, hətta yox edər və ya dəyişə bilər»
İ. Pavlov

Слайд 8

Verbal kommunikasiya —dedikdə bilavasitə sözün iştirak etdiyi informasiya başa düşülür.

Verbal sözü latın dilindən tərcümədə”söz” deməkdir.
Ünsiyyət zamanı həyata keçirilən informasiya mübadiləsində iki tərəf iştirak edir: məlumatı, informasiyanı verən və məlumatı qəbul edən. Birinci tərəf – informasiyanı verən kommunikator, ikinci tərəf – informasiyanı qəbul edən isə resipient adlandırılır. Beləliklə hər cür informasiya mübadiləsi K – İ – R (kommunikator – informasiya – resipient) sxemi üzrə həyata keçir.

Kommunikator

informasiya

Resipiyent

Слайд 9

Слайд 10

Əks əlaqə.

Слайд 11

Əks əlaqə göndərilən informasiyanın doğru və ya yanlış sbaşa düşüldüyünü təstiqləyir.
Əks

Əlaqənin növləri
Passiv
Aktiv

Слайд 12

Əks əlaqə quruluşunun 4 texnikası
Sorğu- sual
Verbalizasiya
Hisslərin əks olunması
Xülasə.

Слайд 13

Şəxslərarası münasibətdə dinləmə

Слайд 14

Ünsiyyətin sona qədər normal dialoq formasında keçməsində dinləmə amili əsas yer

tutur.
Araşdırmalar göstərir ki, bizim digər insanlarla ünsiyyətdə zamanımız orta hesabla növbəti şəkildə paylaşılır: təqribən 42- 53% biz digərlərini dinləyirik, 16- 32%- özümüz danışırıq, 15- 17% - oxuyuruq, 9- 14%- yazırıq. Rəqəmlərdən göründyü kimi, ünsiyyət zamanı qulaq asmaq bacarığı oxumaq və yazmaq bacarıqlarından daha çox istifadə edilir və nəticə etibarı ilə,bu cür bacarıq hər kəs üçün olduqca vacibdir.
İnsanların bir çoxu öz dinləmək bacarıqlarını 70- 80% dəyərləndirirlər. Lakin, araşdırmalar göstərir ki, əslində dinləmə effektivliyi bir çox insanlarda cəmi 25% təşkil edir, yəni eşidilən məlumatlardan üçdə dördü itirilir.
Məlumatın insandan insana ötürülməsi mərhələsində informasiyanın məzmunu ilə nə baş verdiyini növbəti sxem üzrə təsvir etmək mümkündür: düşünülüb 100%----düşünüləndən söylənilib 80%, söyləniləndən dinlənilib- 70%, eşidiləndən 60% anlaşılıb, eşidiləndən yaddaşda isə təqribən – 24 % saxlanılıb.

Слайд 15

Dinləmə növləri

Слайд 16

Bu dinləmə növü danışan şəxsin söhbətinə maksimal diqqət daxilində minimial müdaxilə

ehtimalı ilə seçilir.
Diqqətlə susaraq, danışan şəxsin söhbətinə müxtəlif rəyləri ilə qarışmamaqla, dinləyici üçün özünü ifadə mərhələsini yüngülləşdirir və ona ötürülən məlumatın anlamını yaxşı qavramağa, sözün arxasında dayanan məntiqə varmağa yardım edir. Bu cür dinləmənin siqnalı qeyri- verbal təsirdir, yəni; gözlərin əlaqəsi, başla təsdiq hərəkəti və ya yelləmə və s. ə i. a. a.
Burada ən vacibi həmsöhbətə onun tək olmadığını anlatmaq bacarığı, onu dinlədiklərini, anladıqlarını və hər zaman dəstək olmağa hazır olduqlarını bildirməkdir. Burada daha yaxşı “aha- təsiri”, “hə- hə”, “aha”, “əlbəttə”, başla tərpəniş təsir göstərir.
Ən əsası;
•susmamaqdır
•dəqiqləşdirici suallar verməmək
•partnyora: “Hər şey yaxşı olacaq, narahat olmayın, sakit olun” kimi ifadələr söyləməmək. O bu cür adekvat sözləri anlaya bilməyəcək, onlar onu hiddətləndirir,

Qeyri- refleksiv dinləmə.

Слайд 17

Emosional affekt vəziyyətində, güclü emosional təsir altında (misal üçün, münaqişə şəraitində)

olan insanı dinləmək lazım gəldiyi halda məhz qeyri- refleksiv dinləmə üsullarını istifadə etmək daha doğrudur. Belə situasiyalarda həmsöhbət sanki həmsöhbət hesab edilmir, o sadəcə öz emosiyalarını idarə etməyən insandır, danışıq məzmununu anlayacaq qüvvəyə malik olmur. Ona birinci növbədə sadəcə sakitləşmək, normal özünü idarə edə biləcək vəziyyətə gəlmək, yalnız bundan sonra onunla münasibəti davam edirmək lazımdır.
Burada daha yaxşı “aha- təsiri”, “hə- hə”, “aha”, “əlbəttə”, başla tərpəni və s. təsir göstərir.
Bəzən bu cür hallarda qarşı tərəfə “qoşulmaq” onun sözlərini, emosiyalarını, hərəkətlərini təkrarlamaq, özünü onun kimi aparmaq və onun hisslərini bölüşmək faydalıdır. Lakin bunu səmimi şəkildə etmək lazımdır, əks halda təkrar hərəkətlər həmsöhbətin hisslərinə istehza kimi qəbul edilə bilər.

Qeyri- refleksiv dinləmə

Слайд 18

Dinləmə üsulları
Müsbət təsirlər:
- razılaşma (“elədir”, “hə-hə”, “əlbəttə”, başla tərpənişlər);
-“əks- səda- təsiri”

(həmsöhbətin sonuncu sözünün təkrarlanması);
- “ayna” (həmsöhbətin sonuncu ifadəsinin söz dəyişikliyi ilə təkrarlanması);
- “bir cüt ifadə” (partnyorun ifadələrinin digər sözlərlə çatdırılması);
- məqsəd (“Və beləliklə...”, “Sonra nə baş verdi?”);
- emosiyalar (“eh”, “ah”, “əla”, “gülüş”, “qəmli sima”);
-dəqiqləşdirici suallar (“Nə söylədiyini təkrar et”);
mənfi təsir:
- danışan şəxsin sözünü kəsmə və ya danışığa davam etmə (dinləyici söhbətə vardıqda və ifadəsini bitirmək istədikdə, sözləri xatırlatma);
- partnyorun ifadəsindən məntiqi nəticələr, misal üçün, hadisələrin səbəbi, qiyməti, məsləhətlər;
- “kobud təsir” (“boş şeydir”, “cəfəngiyyatdır bu hamısı”);
- sorğu- sual (məqsəd dəqiqləşdirilmədən, sual sual ardınca verilir);
- partnyora qarşı etinasızlıq (dinləyci onun sözlərinə diqqət yetirmir, partnyora və onun nə demək istədiyinə əhəmiyyət vermir).
Qeyri- refleksiv dinləmə zamanı mənfi təsiri istifadə etmək lazım deyil, hətta dəqiqləşdirici suallar belə ünvanlandırmaq, bu cür ifadələr işlətmək olmaz!!! “Sakit olun, narahat olmayın, hər şey yaxşı olacaq”,- bu partnyorda məyusluq doğura bilər, qəzəb partlayışına səbəb ola bilər

Слайд 19

AKTİV REFLEKSİV DİNLƏMƏ
İnformasiyanın əks olunduğu dinləmə növünə aktiv refleksli dinləmə deyilir.

Refleksiya - lat. dilindən tərcümədə əks olunma deməkdir
Ünsiyyətdə də bu dinləmə növü ən konstruktiv hesab edilir. Burada elə bir qarşılıqlı ünsiyyət həyata keçirilir, partnyorlar bir birlərini daha aydın dinləyir və başa düşür.
Aktiv dinləmə münaqişəli məsələlrdə əvəzolunmazdır. Hisslərin “səsləndirilməsi” münaqişəni və gərginliyi aradan qaldıra bilər. O çox gözəl şəkildə sakitləşməyə, fikirləri istiqamətləndirməyə köməklik göstərir, yarana biləcək konfliktdə arzu olunduğu zaman partnyora söz qaytaramağa imkan verir

Слайд 20

Aktiv dinləmənin üsülları
•Təkrarlama -danışan kəsin hərfi söz ifadəsinin, partnyor tərəfindən sitat

gətirmək (“Sizi anladığım qədər...”).
•Təkrar ifadə (əks- səda texnikası) həmsöhbətə öz sözlərinizlə onun dediyi i fikri təkrarlamaq (“Sizin fikrinizə əsasən”, “Digər sözlərlə siz hesab edirsiniz ki...”).
•Xülasə – partnyorun sözlərinin qısa şəkildə ifadə edilməsi, ən əsas nəticə, yekununun qısa ifadəsi (Sizin söylədiklərinizdən indi belə bir qənaətə gəlmək olar ki...).
•Düşüncənin inkişafı (interpretasiya texnikası) – həmsöhbətin ifadəsi nəinki yenidən təkrarlanır və ya xülasələndirilir, hətta ondan yekun nəticəyə gəlmək üçün cəhd edilir, eşidilən səbəblər haqqında təkliflər irəli sürülür. İnterpretasiya texnikasını istifadə etdikdə, həmsöhbət dəqiqləşdirici suallardan istifadə edir: “Sən yəqin ki bunu nəzərdə tutursan...?”, “Siz yəqin bunu ona görə söyləyirsiniz ki...?”, “Göründüyü kimi, siz istəyirsinuz ki...?” Həmçinin oxşar suallar texnikasından istifadə etmək olar: “Ola bilərmi ki, sənin ümid etdiyin kimi...?”, “Ola bilərmi ki, sizin istədiyiniz kimi...?”.

Слайд 21

Слайд 22

Ünsiyyət
çətinlikləri
“Yalnız tələbələrimdən biri məni anladı, o da səhv anladı”
Georq Vilhelm

Fridrix Hegel

Слайд 23

“Sən və Mən” informasiyası
Ünsiyyət zamanı iki növ informasiya qeyd olunur:

Mən
Sən
Sən informasiya misal: “Sən yenə gecikmisən”, “Sən mənim istədiyimi həyata keçirmədin”, “Sən həmişə özün istədiyin kimi addım atırsan”
Bu cür informasiya adətən insana müdafiə mövqeyində dayanmağa sövq edir, bu zaman onda şüuraltı olaraq üzərinə hücum edilmə təsviri yaranır. Məhz buna görə də, bir çox hallarda istənilən ifadəyə insanlar müdafiə mövqeyi ilə başlayır və ən yaxşı qorunma üsulu bu zaman hücum olur. Nəticədə, “söhbət” münaqişəyə çevrilmə təhlükəsi ilə üzləşir. Münaqişədən qaçmaq üçün və eyni zamanda partnyorun sizi dinləməsi üçün, “Mən- məlumatam” üsulu istifadəsi yardım edə bilər. “Mən- məlumatam” texnikasını həmçinin uşaqlarla, tabelikdə olan kəslərlə ünsiyyətdə və digər şəraitdə uğurla istifadə etmək olar.

Слайд 24

Sən- İnformasiya
• günahkarlıq hissi yaradır;
• töhmət, alçaltma, günahlandırma kimi qəbul edilir;
• hörmətsizlik

əlaməti kimi qəbul edilir;
• ləyaqətini alçaldır;
• qarşıdurma yaradır;
• inciklik yaradır;
• cəzalanma kimi qəbul edilir.

Слайд 25

NÜMUNƏ:
Biz adətən “Siz- informasiyanı ” vasitəsi ilə göndəediyimiz istənilən məlumatı “Mən-

məlumatam” texnikası ilə başqa cür çatdırmaq mümkündür. Bu zaman ifadə dörd əsas hissədən ibarətdir:
1. İfadəni digər insanın davranışının sizdə qane etmədiyi dəlil təsviri ilə başlamaq lazımdır. Vurğulayıram, məhz dəlil. Misal üçün; “Sən gecikdiyin zaman...”.
2. Sonra bu faktla bağlı öz təəssüratlarını, hislərini təsvir etməlisən. Misal üçün: “Mən məyyus olmuşam”, “mən həyəcanlanıram”, “mən narahat oluram”.
3. Sonra bu davranışın sizə və ətrafdakılara necə təsir göstərəcəyi barədə izah gətirmək lazımdır. Gecikmə ilə bağlı misalda davam bu cür ola bilər: “çünki mən sənin gecikmə səbəbini bilmirəm”, “çünki mənim səninlə birgə keçirməyə az vaxtım qalır” və s. və i. a.
4. İfadənin yekun hissəsində siz öz arzunuz, məsləhətinizi bildirməlisiniz, yəni, sizi qane etməyən davranış əvəzində hansı rəftarı görmək istəyinizi bildirə bilərsiniz. Gecikmə ilə bağlı nümunəni misalı üzrə davam edirəm: “Mən şox istərdim ki, sən zamanında gələ bilmədiyin vaxt mənə zəng edəsən”. Nəticədə, ittiham əvəzi; “Sən yenə gecikmisən” biz;
“Sən gecikəndə, mən narahat oluram, çünki sənin gecikmə səbəbini bilmirəm. Mən çox istərdim ki, sən zamanında gələ bimədiyində mənə zəng edəsən”.
2. “Sən informasiya” - “Özün istədiyin kimi rəftar edirsən” sözünü “Sən daim özün istədiyin kimi rəftar edirsən, Mən məyus oluram, çünki, düşünürəm ki, mənim fikrim sənin üçün önəmli deyil.”
“Mən- informasiya” texnikasının istifadəsi bir sıra təcrübə tələb edir, belə ki, heç də hər zaman cəld istiqamət götürmək və ifadəni yenidən qurmaq mümkün olmur, lakin zamanla bu tədricən daha yaxşı alınacaq. “Mən- məlumatlar” texnikası partnyorun müdafiə olunmağına imkan yaratmır, əksinə, onu dialoqa dəvət edir, öz fikrini ifadə etmək şansı verir.

Слайд 26

Kommunikativ maneələr
Göstərişlər, əmrlər, tələblər - (misal üçün, “sən etməlisən...”, “sən bu

dəqiqə etməlisən...” və s. i.) insanda qorxu və ya aktiv müqavimət göstərmək istəyi yarada
Xəbərdarlıq, xatırlatma, hədə- qorxu - misal üçün, “sənin üçün yaxşıdır...”, “yoxsa...”, “əgər bu cür etməsən...”, “o zaman...”), həmsöhbətdə qorxu və ya itaət hissi yaranır.
Əxlaq nəsihəti, öyüd, vicdana çağırış - “Sən özün günahkarsan ki...”, “bu cür davranmaq olmazdı...”, “qayğısına qalmaq lazım idi ki...” – bütün sadalanan ifadələrin nəticəsində insanda utancdan savayı günahkarlıq hissi yaranır və o, müdafiə mövqeyində dayanır və yaxud aqressiya göstərir
Məsləhət, hazır qərar “Sənin yerində bilirsən mən nə edərdim...?”, “Gəl, cəhd elə...”, “Mən bilirəm ki, sən nə etməlisən...”, “Mən sənə necə davranmağı öyrədərəm...”- bu cür təkliflərin qapalı anlamı insanın öz problemini həll etmək iqtidarında olmadığı, onun həllinə doğru yolları təhlil etmək və düzgün yol seçmək haqqında xəbər verir.
Nəsihət, “mühazirə oxunması” “Mən sənin nədə səhv etdiyini deyim...”, “Dəlillər o barədə deyir ki...”, “Bəli, yalnız əgər məntiqə uyğun fikir söyləsək...”,- bu cür ifadələrə cavab olaraq insan sadəcə diqqətini “söndürüb”, ümumiyyətlə sizin söylədiklərinizi dinləməyə bilər. Bu cür kommunikasiya həmsöhbəti sıxır və onda özünə qarşı şəxsi qeyri – mükəmməllik hissi yaradır

Слайд 27

Tənqid, töhmət, müqavimət “Sən ümumiyyətlə anlamırsan...”, “Sən dəyişilməz tənbəlsən”- bu cür

ifadələr insanın səriştəsiz və ya axmaq olduğundan xəbər verir. Bir çoxları bu cür qiymətdən qorxur və belə kommunikasıyadan yan gəzirlər.
Utandırmaq, ələ salmaq cəhdi - Ünsiyyət zamanı insanla zarafat emək, onu ələ salmaq, utandırmaq, ona hər hansı “etiket yapışdırmağa” çalışmaq lazım deyil. “Ağlağan...”, “Hər şey aydındır, səfeh...”, “Yaxşı, bəsdir bağırdın!...”- bu cür müraciətlər həmsöhbətə onun faydasız olduğunun göstəricisi kimi qəbul etdirilə bilər və o hesab edə bilər ki, ona əhəmiyyət vermirlər, o adi hörmətə belə layiq deyil
Sorğu- sual Bəzən, dinləmək əvəzi, həmsöhbət bizdən əlavə məlumat toplamağa cəhd edir, sanki, bununla da problemlərimizin həllinə çalışır. O səbəbləri, sübutları araşdırır, keçmişin dəlillərində eşələnir; “nə üçün?...”, “kim?...”, “bəs sən nə etdin?...”, “bəs sonra nə baş verdi?...”. Bir qayda olaraq, insanlar bu cür suallardan qaçırlar, çalışırlar ki, hər zaman aldatsınlar, sübutları gizlətsinlər, belə ki, əlavə məlumatın təqdimatı yeni suallar, tənqid və ya qiymətləndirmə yarada bilərlər. Bundan əlavə, insan çox zaman sadəcə itir və ona çoxlu sual verildikdə, həmsöhbətin söhbəti hansı istiqamətə yönəldəcəyini anlamır və nəticədə o qorxu və həyəcanla qarşılaşır.
Diqqətin ötürülməsi, problemin sadələşdiriməsiBəzən elə vəziyyət yaranır ki, biz insanı bir problemdən uzaqlaşdırmağa çalışırıq və onun diqqətini hər hansı bir başqa istiqamətə yönləndiririk. “Gəl daha xoş olan haqqında danışaq”, “Qorxulu heç nə yoxdur”, “Kiminlə baş vermir ki”, - bu cür ifadələrlə yəqin ki, sizdə insanın vəziyyətini yüngülləşdirməyə çalışırsınız, ona çətinliklərdən uzaq durmağı və vəziyyətə daha sadə yanaşmağı tövsiyyə edirsiniz, lakin, o bütün söylənilənləri onun probleminə qarşı etinasızlıq kimi qəbul edə bilər və daxilən özünə qapana bilər.

Слайд 28

Qeyri-verbal
kommunikasiya

Слайд 29

Mimika təhlilinin prinsipi.
Üfiqi xətt üzrə sifət 3 zonaya bölünür
göz

və alın;
burun və burun nahiyyəsi;
ağız və çənə).
Mimiki vasitələrin köməyilə tez-tez ifadə olunan 6 əsas emosiyanı fərqləndirirlər: sevinc, qəzəb, təəccüb, nifrət, qorxu və kədər.Zonalar üzrə emosiyaların müəyyən edilməsi (fiksasiyası) mimik hərəkətləri müəyyən dərəcədə qeydə almağa imkan verir.
Sevinc
qəzəb,
təəccüb,
nifrət,
qorxu
kədər.

Слайд 30

İntim zona ( 15 sm-dən 46 sm qədər)- xüsusi bufer zonasıdır.

Bu zonaya ən yaxın emosional təmasda olan adamlar nüfuz edə bilər. ). İntim sahəmizə yaxın buraxmadığımız insanları biz bədənizmizdən açılmış bir qol uzunluğu məsafədə saxlayırıq. Bu məsafədə partnyoru yalnız görmək, lakin, onun qoxusunu qəbul etmək və hiss etmək mümkündür.
Şəxsi zona ( 46 sm-dən 1,2 m-ə qədər)- dostluq üçün optimal ünsiyyət sahəsidir. Bu sahədə dostların bir-birinə toxunması mümkündür.. Adətən, bu cür məsafənin çərçivəsində söhbətlər, konsultasiyalar, təlimatlar, iş görüşmələri və danışıqlar aparılır.
Sosial ünsiyyət zonası (1,2 m-dən 3,6 m-ə qədər)- işgüzar ünsiyyət üçün səmərəli sahədir. Bu ərazidə adətən qrup şəklində olan kommunikasiyalar, praktik məşğələlər, seminarlar, təlimlər həyata keçirilir
Kütləvi zona (3,6 sm-dən daha çox)- ictimai yerlərdə bir-birini tanımayan adamlar arasında ünsiyyət üçün səmərəli sahədir. ( çıxış, məruzə, mühazirə zamanı və digərləri)

Слайд 31

Gözlərlə əlaqə ( Eye contact)
Gözlərlə əlaqə ( eye contact) verbal

kommunikasiyası ilə sıx əlaqədədir və qarşılıqlı ünsiyyət zamanı digər insana necə və neçə müddət baxdığımızla səciyyələdirilir.
Göz əlaqəsi ciddi tənzimləyici rol daşıyır. Həmsöhbətə yönələn baxış, özünə və danışıq mövzusuna diqqət cəlb edir, eyni zamanda, yaxınlaşma (mehriban baxış) və yadlıq (soyuq baxış), anlaşılmazlıq ifadə edir (sual dolu baxış), istehza (kinayəli baxış), mühakimə (ciddi baxış), psixoloji əlaqədə dəstək oluğunu nümayiş etdirir. Dağınıq, qaçan, ağır, qəzəbli, yandırıcı baxışlar həmsöhbəti ehtiyatlandırır, qəzəbləndirir, uzaqlaşdırır. Hər bir insan həmsöhbətlə vizual əlaqədə onun diqqətli, şəxsən maraqlanan baxışlarına ehtiyac hiss edir. Lakin, beş saniyədən artıq davam edən baxış partnyorda narahatçılıq hissi yaradır
Gözlərin davamlı əlaqəsi məmnunluq hissini bildirən ismarıc ola bilər, belə ki, gözlərin qısa əlaqəsi çox zaman narahatçılıq yaradır. Digər tərəfdən, gözlərin birbaşa əlaqəsi zamanı 10 saniyə ərzində həmsöhbət psixoloji diskomfort və narahatçılıq hissi ilə üzləşə bilər. Psixoloqlar tərəfindən qeyd edilmişdir ki, ictimai və özlərində əmin olan insanlar həmsöhbətə daha uzun müddət və zillənərək baxırlar, nəinki, özlərinə qapalı olan.

Слайд 32

Hesab edilir ki, insanlar bir- birilərinə danışıq zamanı orta hesab müddəti

ilə 30%- dən 60 %-ə qədər baxmalıdırlar. Hətta qeyd edilib ki, əgər insanlar söhbət zamanı bir- birilərinə 60 %- dən çox müddət ərzində baxırlarsa, böyük ehtimal ilə onlar partnyorun şəxsiyyəti ilə daha çox maraqlanrlar, nəinki danışıq mövzusu ilə.
Bundan əlavə, məlumdur ki, monoloqlarda insanlar partnyorlara bütün vaxt ərzində 40-45 % müddət baxırlar, aktiv dialoq zamanı isə cəmi- 60-65 %.
Hesab edilir ki, əgər həmsöhbətlər bir- birilərinin gözlərinə baxmırlarsa, onlar nə isə gizlədirlər və onların şübhəli məqsədləri var. Eyni fikri gözlərin qəsdən “fikir yayındırdıqları” zaman ifadə etmək mümkündür.

Ünsiyyətin psixologiyası

Содержание

Ünsiyyətin insan fəaliyyətində və inkişafında rolu

Cuma Cumayev

Kommunikasiya

Komminikasiya – informasiyanın bir subyektdən digərinə ötürülməsi prosesidir. İnformasiya mübadiləsini həyata

KOMMUNİKASİYA VASİTƏLƏRİVerbalQeyri- verbal

Verbal kommikasiya «Söz fırtına kimi insanın orqanizminin ən etibarlı hesab edilən

Verbal kommunikasiya —dedikdə bilavasitə sözün iştirak etdiyi informasiya başa düşülür.

Əks əlaqə.

Əks əlaqə göndərilən informasiyanın doğru və ya yanlış sbaşa düşüldüyünü təstiqləyir.Əks

Əks əlaqə quruluşunun 4 texnikasıSorğu- sualVerbalizasiyaHisslərin əks olunmasıXülasə.

Şəxslərarası münasibətdə dinləmə

Ünsiyyətin sona qədər normal dialoq formasında keçməsində dinləmə amili əsas yer

Dinləmə növləri

Bu dinləmə növü danışan şəxsin söhbətinə maksimal diqqət daxilində minimial müdaxilə

Emosional affekt vəziyyətində, güclü emosional təsir altında (misal üçün, münaqişə şəraitində)

Dinləmə üsullarıMüsbət təsirlər:- razılaşma (“elədir”, “hə-hə”, “əlbəttə”, başla tərpənişlər);-“əks- səda- təsiri”

AKTİV REFLEKSİV DİNLƏMƏİnformasiyanın əks olunduğu dinləmə növünə aktiv refleksli dinləmə deyilir.

Aktiv dinləmənin üsülları•Təkrarlama -danışan kəsin hərfi söz ifadəsinin, partnyor tərəfindən sitat

Ünsiyyət çətinlikləri“Yalnız tələbələrimdən biri məni anladı, o da səhv anladı”Georq Vilhelm

“Sən və Mən” informasiyasıÜnsiyyət zamanı iki növ informasiya qeyd olunur:

Sən- İnformasiya• günahkarlıq hissi yaradır;• töhmət, alçaltma, günahlandırma kimi qəbul edilir; • hörmətsizlik

NÜMUNƏ:Biz adətən “Siz- informasiyanı ” vasitəsi ilə göndəediyimiz istənilən məlumatı “Mən-

Kommunikativ maneələrGöstərişlər, əmrlər, tələblər - (misal üçün, “sən etməlisən...”, “sən bu